İzmir'de bir kültür rant uğruna yok edildi

Ege'nin Sesi/İzmir Bornova’nın tanınmış simalarından olan Zeynel Abidin Fidan Erzene Mahallesi içinde Roman yurttaşların yaşadığı  “Tarla Başı” diye adlandırılan  bölgenin ranta kurban edildiğini yazdı. Yazısında Fidan hepimize geçmiş olsun diyerek’ 2000’li, yılların ortalarına doğru geldikçe rantı yükselmeye başlayan bölge bir anda İzmirli Müteahhitlik firmalarının dikkatini çekiyor. Küçük küçük parseller halinde tek katlı evler ilk anda ev sahiplerine cazip gelen paralar teklif edilerek ellerinden alınıyor’ dedi.

İŞTE O YAZININ DEVAMI

Bir kültür ‘rant uğruna’ yok edildi

8500 yıllık tarihiyle birçok uygarlıkları içinde barındırmış, farklı kültürlere ev sahipliği yapmış, Türkiye’nin en önemli yüksek eğitim kurumlarından Ege ve Yaşar üniversitelerinin bulunduğu sanayisi ile çağdaş yapısıyla benim de yaşamaktan onur duyduğum İzmir’in önemli bir ilçesi olan Bornova’nın bir mahallesinin, kent yenileme bahanesiyle rant uğruna insan eliyle göz göre göre nasıl yok edildiğini yazmaya karar verdim. 

Sözünü ettiğim yer; Bornova’nın en eski yerleşim alanı içinde bulunan, hemen hemen tüm İzmirlilerin ve Bornovalıların mutlaka içinden geçtiği ya da uğradığı bir mahalle.

Erzene Mahallesi içinde Roman yurttaşların yaşadığı “Tarla Başı” diye adlandırılan bir bölge. Cumhuriyet Meydanı ve Kaymakamlık arkasında 57. Topçu Tugay Komutanlığı Tuğsavul Kışlası sınır duvarlarına sırtını dayayan,yoksul ama onurlu insanların yaşadığı bir yer. Oldukça neşeli, sadece Bornova’ya değil Türkiye’ye renk katan yaşam tarzlarıyla farklı düşünmemizi sağlayan insanlarımızın rant uğruna nasıl yerinden yurdundan ustaca atıldıklarının, yaşam alanlarının yok edildiğinin fotoğrafı.

O renkli Tarla Başı Yok Edildi

Olayı kısaca özetlersek; 1980’li yılların sonlarına doğru yapılan bir imar planıyla, tek katlı dar sokaklarıyla komşuluk ilişkilerinin üst düzeyde olduğu “Tarla Başı” çok katlı yapılara dönüştürülerek mahallenin yok edilmesinin ilk adımı atılıyor.

2000’li, yılların ortalarına doğru geldikçe rantı yükselmeye başlayan bölge bir anda İzmirli Müteahhitlik firmalarının dikkatini çekiyor. Küçük küçük parseller halinde tek katlı evler ilk anda ev sahiplerine cazip gelen paralar teklif edilerek ellerinden alınıyor. Çok kısa zamanda konut sahipleri ellerindeki paraları da harcayıp hem evlerinden hem de yurdundan oluyor. Rantı seven müteahitlikfirmaları, parselleri birleştirilerek tek parsele dönüştürdükten sonra 7-8 katlı,soğuk, hiçbir özelliği olmayan binalar üreterek bir kültürü daha yok ederken servetine servet katmaya devam ediyorlar.

Adım adım yok edildi

Her gün içinden geçtiğim bir mahallenin adım adım nasıl yok edildiğini farklı zamanlarda çektiğim yüzlerce fotoğrafla içim acıyarak belgeledim. Sevgi dolu bu mahalle ranta kurban edilmemeliydi. Olduğu şekliyle restore edilerek korunmalıydı. Ancak o zaman güzel olabilirdi.

Şimdi, o neşeli insanları dağıttığınız, yerinden yurdundan ettiniz. Her yıl 5 Mayısta Tarla Başı’nda yapılan Hıdrellez Şenliklerinin yanı sıra binlerce yılda oluşan, bir sosyal yaşamı, bir tarihi, bir kültürü yok ettiniz.  Gözünüz aydın!Arasanız da bulamasınız o insanları artık.

Son söz olarak birde anekdot eklemek isterim. Yine bir gün Tarlabaşı’ndan geçerken iş Makinesi’nin yıkım gerçekleştirdiğine tanık oldum. Neredeyse bütün mahalle sakinleri yıkımı takip ediyordu. Orda boşuna beklemiyorlarmış. İş Makinesi yıkım yaptıkça tehlikeyi bile bile mahalleli çocuk, genç, yaşlı kadınıyla hep birlikte enkaza doğru koşuyor, yıkıntıların arasında toplayabildikleri kadar tahta parçasını alıp tekrar geri çekiliyorlardı. Neden böyle yaptıklarını sorduğumda? Yıkılan evlerindeki son kalan anılarını da kışın ısınmak için yakacaklarını söylediler ne söylerseniz söyleyin hüzün ve acı dolu…

Hepimize Geçmiş Olsun…