Tolga Özbek / DHA – ACT Havayolları’na ait Boeing 747-400F Jumbo Jet tipi kargo uçağı, Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’e iniş sırasında düştü.

Uçakta 4 mürettebatın bulunduğu belirtilirken Kırgız makamlarının açıklamasına göre kazada çevre binalarda yaşayanlar dahil toplam 37 kişi hayatını kaybetti. Dördü ağır 6 kişi de olayda yaralandı.

İstanbul Atatürk Havalimanı’ndan önceki gün kalkan TC-MCL tescilli Boeing 747-400F Jumbo Jet tipi kargo uçağı, önce Kazakistan’da Astana’ya, oradan da Hong Kong’a uçtu. Burada uçağı, Kaptan Pilot İbrahim Gürcan Dirancı, İkinci Pilot Kazım Öndül ile Yükleme Uzmanı (Load Master) Melih Aslan ve Teknisyen İhsan Koca teslim aldı.

Kargosunu alan uçak, yerel saatle bugün 01.10’da Hong Kong’tan Bişkek’e gitmek üzere havalandı. Uçak Türkiye saati ile 04.45’te Bişkek Havalimanı’na inişi sırasında radar bağlantısı kesildi. Arama kurtarma ekipleri bölgeye sevk edilirken uçağın yanan enkazı pist yakınlarında bulundu.

Kırgız Havacılık Otoritesi’nden alınan bilgiye göre pilotların herhangi bir acil durum bilgisi vermedikleri ancak iniş sırasında Bişkek Havalimanı’nda görüş şartlarının düşük, bölgede yoğun sis olduğu belirtildi. Hava durumu raporlarına göre bulut tavana 100 feet’e (yaklaşık 33 metre) kadar inmişti. Görüş ise 150 metreydi. Kazanın ardından Kırgız Havacılık Otoritesi soruşturma başlattı.

Afganistan'da iki büyük acil durum yaşadı

Uçağın kaptan pilotu, Emekli Hava Pilot Kurmay Yarbay İbrahim Gürcan Dirancı, Hava Kuvvetleri’nden ayrıldıktan sonra MNG Havayolları’nda uçmaya başladı. Daha sonra buradan iddiaya göre kaptan pilot yapılmadığı için istifa etti. Dirancı, daha sonra ACT’ye geçti. İkinci pilotluğu döneminde Dirancı Afganistan’da iki büyük tehlike atlattı.

 

Afganistan’da Bagram Hava Üssü’ne kargo taşıyan uçak, 1 Mart 2010’da sol ana iniş takımının katlanması nedeniyle gövde üzerine indi. Kazada kullanılamaz hale gelen ACT Havayolları’na ait A300B4 tipi uçağın ikinci pilotu İbrahim Gürcan Dirancı’ydı. Dört yıl sonra açıklanan kaza raporunda sol ana iniş takımında korozyon oluştuğunun tespit edildiği ancak yetersiz bakım uygulaması yapıldığı belirlendi.

Dirancı’nın görev yaptığı bir başka ACT uçağının ise Afganistan’da havada motorunun patlama sesi ile durduğu ve acil iniş yaptığı öğrenildi.

 Hillary Clinton teşekkür etmişti

Uçağın ikinci pilot koltuğunda ise Emekli Hava Pilot Tuğgeneral Kazım Öndül oturuyordu. Öndül, albay rütbesindeyken Afganistan’da Kabil’de görev yapmıştı. ABD eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın Afganistan ziyaretinde Öndül kendisini karşılamıştı. Clinton düzenlediği basın toplantısında Kazım Öndül’e teşekkür etmişti. İddialara göre Öndül’ün de aralarında bulunduğu 7 kişilik pilot ekibi hiç havayolu tecrübesi olmamasına rağmen alınıp 747 Jumbo Jet’te ikinci pilot olarak uçmaya başlamıştı.

Boeing 747-400F model

Kazada düşen TC-MCL tescilli Boeing 747-400F Jumbo Jet, 2001 yılında imal edildi. Singapur Havayolları’nın siparişi ile üretilen uçak gökyüzüyle 6 Eylül 2001 tarihinde tanıştı. Test uçuşlarının ardından teslim edildi. 2016 yılı başına kadar uçak Singapur Havayolları’nda uçtu. Daha sonra uçak, ACT tarafından kiralandı. TC-MCL tescili verilen 747-400F, filoya Mart 2016’da katıldı. Toplam 124 ton kargo taşıyabilen dört motorlu uçağın maksimum kalkış ağırlığı 396 ton. Saatte 922 kilometre hıza çıkabilen 747-400F Jumbo Jet’in menzili 5 bin 230 kilometre.

İstanbul merkezli kargo şirketi olan ACT’nin filosunda toplam 6 adet 747-400F tipi uçak bulunuyordu. Yavuz Çİzmeci tarafından kurulan havayolu, 2011’de Çin merkezli Hainan Grubu tarafından satın alınmıştı. Şirketin resmi adı MyCargo olarak değiştirilmişti.

Neden düştü ?

Bu sorunun cevabını, Kırgız Havacılık Otoritesi’nin yapacağı araştırma ortaya çıkartacak. Çalışmalara, Kırgızistan’ın yanı sıra uçağın Türk bayrağı taşıması nedeniyle Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ekipleri ile imalatçı Boeing’ten de uzmanlar katılacak.

Uzmanlar, ilk gelen bilgiler doğrultusunda bildirilen bir teknik arıza olmadığına dikkat çekerek, “Düşük görüş şartlarında inişe ısrar mı edildi” sorusunu ortaya attı.

Anlık gelişen bir arızanın da meydana gelebileceği ifade edilirken bunun kontrol kaybına neden olup olmadığı ise araştırmalar sonrasında ortaya çıkacak.

Kargo uçaklarında yaşanan bir başka sorun ise yük kayması. Gövde içine ve altına konteynerler ile sabitlenen kargo yükü, bazen yerinden çıkarak uçağın dengesini bozabiliyor. Benzer bir kaza Amerikan kargo şirketi National’ın başına gelmiş, uçak kalkış sırasında dengesinin bozulmasıyla düşmüştü.

Sivil havacılık yetkilileri ACT Kargo'da

Kazanın ardından Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) ekipleri şirketin İstanbul Kurtköy’deki merkezine geldi. Burada uçağın ve ekibin dosyalarına el konuldu. Bakımdan ekibin eğitimine kadar tüm veriler SHGM yetkilileri tarafından incelenecek.

747 kargo kazaları

Yüksek yakıt sarfiyatı nedeniyle 747’lerin 400 modelleri yolcu taşıma operayonundan çekiliyor. Kargoya çevrilen uçaklar, birçok havayolu tarafından da kullanılıyor. Bugüne kadar 747-400F serisinde son olay dahil 4 büyük ölümlü kaza meydana geldi:

3 Eylül 2010: UPS’e ait 747-400F, kargo bölümünde çıkan yangın nedeniyle Dubai’ye acil iniş sırasında düştü. Kazada iki pilot hayatını kaybetti.

28 Temmuz 2011: Güney Koreli Asiana’ya ait uçak, Incheon’dan Şanghay’a uçarken meydana gelen teknik arıza nedeniyle Pasifik Okyanusu’na düştü. Kazada iki pilot öldü.

29 Nisan 2013: Amerikan National Havayolları’na ait 747-400F tipi kargo uçağı Afganistan’da Bagram Hava Üssü’nden havalandıktan kısa süre sonra düştü. Kazada kargo uçağının gövdesinde taşınan zırhlı araçların zemine tam sabitlenmediği ve kayarak uçağın dengesini bozduğu belirlendi. Uçakta bulunan 7 personel hayatını kaybetti.