Türkiye'yi sarsan jet kazasının sebebi ne?

Uzmanlar, jet kazasıyla ilgili iki senaryo üzerinde duruyor. Buna göre ya teknik arıza ve ihmal var. Ya da uçak karabulut nedeniyle çok dik yükselip motorları kilitlenince düştü.

Birleşik Arap Emirlikleri'nden İstanbul'a giderken İran'da düşen ve 3'ü mürettebat 11 kadının yaşamını yitirdiği jet kazasıyla ilgili soru işaretleri devam ediyor.

İki senaryo üzerinde duran uzmanlar, uçakta büyük bir teknik arıza olduğu, bunun için gerekli önlemlerin alınmadığı ve bu ihmalin kazaya sebebiyet verdiğini belirtiyor.

İkinci senaryoya göre ise uçağın karabulut nedeniyle ani ve dik yükselişe geçtiği, motorun bu zorlamayı kaldıramadığı ve düştüğü vurgulanıyor. Kazanın neden yaşandığına dair tüm gerçekler ise yasal işlemlerin ardından, İran savcılığının izniyle Türkiye'ye teslim edilecek olan kara kutuda yapılacak incelemelerle ortaya çıkacak.

SENARYO 1
TEKNİK HATA VE İHMAL

Daha önce havalimanı yer hizmetleri, harekât departmanında operasyon sorumlusu olarak görev yapmış, Narkissos Turizm'in CEO'su Erkan Kaplan, uçağın alçalma izni ister istemez düşmesinin ancak büyük bir teknik arızayla gerçekleşeceğini söyledi. Kaplan, "Uçağın iki adet motoru var. Tek motorda arıza çıksa dahi en yakın havalimanına diğer motorla gidebilir. Ancak bu uçak alçalma izninin hemen ardından düşüyor. Bu da büyük bir arızanın var olduğunu gösteriyor. Bu oranda büyük bir arıza uçak kalkışı öncesinde mutlaka arıza sinyali verir" dedi. Pilotun uçuş öncesi bu sinyali görmüş olması gerektiğine dikkat çeken Kaplan, "Eğer fark etmediyse ciddi bir pilotaj hatası var. Fark ettiyse bildirmesi gerekiyordu. İhmâl olabilir" diye konuştu.

SENARYO 2
DİK YÜKSELİŞ VE KİLİTLE

Özel havacılık alanında faaliyet gösteren uzmanlar, Hüseyin Başaran'ın teknik kontroller konusunda çok hassas olduğunu belirtti. "Uçaklarının teknik bakımları için Türkiye'nin en iyisi olarak bilinen Basri Demir'i işe aldı" diyen uzmanlar, uçağın irtifa grafiğini incelediklerini belirterek, düşüş senaryosunu şöyle anlattı: "Uçağın kalkış, yükselme ve düz uçuşa geçme anında bir sorun görünmüyor. Pilot bir süre düz uçuyor, ardından tekrar yükselme izni istiyor. Bu izinler daha çok kara bulut adını verdiğimiz olağan dışı durumlarda talep edilir. Burada çok dik bir yükselme dikkat çekiyor. Uçağın burnu çok kaldırılmış ve muhtemelen stall olmuş. Biz buna motoru öksürtme deriz. Bu model uçaklar zorlamaları kaldırmıyor ve motorlar kilitleniyor."

Dubai'den kalkıp İstanbul'a gelen jetin irtifa grafiğine ilk SABAH ulaştı. Grafiğe göre uçağın 36 bin fit sonrası, yükseliş için burnunu dik bir şekilde kaldırdığı ve sonrasında düşüşe geçtiği görülüyor.

122 ADET JET VAR

Türkiye'de 122 adet iş jeti bulunuyor. Yıllık hangar maliyetleri 500 bin euroya kadar çıkan jetlerde bu maliyetin önüne geçmek için kiralama yapılıyor. Türk iş dünyası dünyada fiyatları 75 milyon doları bulan özel jetleri satın almak yerine kiralamayı tercih ediyor.

İLK KAZA OLDU

Bombardier Challenger 300 serisinin 2011 ve 2015'te olmak üzere iki kaza kaydı bulunurken, Challenger 604 modeli ile yapılan ilk kaza oldu.

Betül Alakent - Sabah gazetesi