Patates ve soğan fiyatlarındaki yüksek artışlar gündemi meşgul ederken, veriler, ikiye üçe katlanan fiyatların sadece bu ürünlerle sınırlı olmadığını gösteriyor. Her geçen gün fiyatları artan Gıda ürünleri tüketicinin belini bükmeye devam ediyor. Son bir yılda mutfağa giren tüm kahvaltılık ürünlerde yüzde 35’leri aşan fiyat artışları yaşandı. Buna göre yurttaş geçen yıl sofrasını kurduğu parayla bu yıl ancak sofranın üçte birini doldurabiliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Haziran 2017’de kilosu 37 TL olan kahvaltılık tereyağı, Haziran 2018’de 50 TL’ye çıktı. Aynı dönemde tulum peyniri 27 liradan 34 liraya, kaşar peyniri 24 liradan 30 liraya, salatalık 1.84 liradan 3.65 liraya, sucuk ise 56 liradan 62 liraya yükseldi.

Her ürün zamlı

Öte yandan, patatesin bir yıllık fiyat artışı yüzde 300’leri aşmış durumda. Geçen ay 3 TL’ye bir kilo patates alınabiliyorken, bu ay bu para ancak yarım kilo patatese yetiyor. Patatesin fiyatı bir ayda 3 TL’den 6.5 TL’ye çıkarken, soğandaki aylık fiyat artışı 4 lirayı buldu. Buna göre geçen ay kilosu 3 TL olan kuru soğan, bu ay 6.95 TL’ye yükseldi. 2017 Haziran’ında 4.41 TL olan taze fasulye fiyatı ise, bu Haziran’da 6 TL’yi buldu. Ancak fiyat artışları yalnızca bu ürünlerle sınırlı değil. Gıda ürünlerindeki zammı limon ve havuç fiyatları izliyor. Havucun kilosu son bir ayda 2 liradan 5 liraya çıkarken, yıla 4.40 TL’den başlayan limon mayısta 5.5 TL’ye, haziranda 7-8 TL’ye kadar yükseldi. Kuru soğandaki fiyat artışının sebepleri arasında üreticinin geçen yıl beklediği fiyatı bulamayınca üretim alanını azaltması ve bir kısmının da tarlasını kiraya vermesi yer alıyor. Diğer yandan bu yıl görülen sağanak yağışlar üretimi olumsuz etkiledi. Bu faktörler maliyetleri yükseltti. Patateste de meterololojik olumsuzluklar nedeniyle yüzde 1 düşüş bekleniyor. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık, “Fiyat artışı bekleyen bir kısım tüccar ürünü piyasaya sürmediği için kuru soğan ve patates fiyatları uçtu” dedi.

Maliyetler cep deldi

Süt ürünlerindeki fiyat artışının en büyük sebebini, yem fiyatlarındaki artış oluşturuyor. Son bir yılda enflasyon yüzde 11 olurken, Et ve Süt Kurumu (ESK) verilerine göre süt yemindeki fiyat artışı enflasyonun çok üzerinde, yüzde 30 oldu. Diğer kaba yem fiyatları yüzde 21 ile yüzde 53 arasında arttı. Ulusal Süt Konseyi tarafından önerilen çiğ süt referans fiyatı şubattan itibaren 1.44 TL olarak belirlendi. “Süt üreticisi, sütünü bu fiyatın çok daha altında satmak zorunda kalıyor” diyen Ahmet Atalık, “Çiftçinin süt üretiminden kazandığı para ile 15 kg yem alabilmesi gerekiyor. Çiftçi şu anda sattığı 1 litre süt karşılığında ancak 1 kg yem alabiliyor. Tablo son derece olumsuz” dedi.

Patates-soğanda ithalata yeşil ışık

Fiyatı artan her Gıda ve tarım ürününde ithalat yolunu seçen hükümet, bu kez de patates ve soğan ithalatına yeşil ışık yaktı. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, son günlerde fiyatı hızla yükselen soğan ve patateste ithalata izin vereceklerini açıkladı. Hükümetin ‘Milli Tarım’ vurgusuna rağmen Türkiye son yıllarda ithalata boğuldu. Samandan lop ete, canlı hayvandan kuru baklagile kadar tüm tarım ürününde yaşanan ithalat harcaması, 2016’da 15 milyar 637 dolar iken, 2017’de 17 milyar dolara yükseldi. Gübreden mazota, zirai ilaçtan tohuma kadar birçok girdi kaleminde fiyat artışlarını önleyemeyen hükümet, yalnızca tarım ürünleri ithalatını seçmekle kalmamış, 2017’de Resmi Gazete’de art arda yayımlayan sıfır gümrüklü ithalat kararlarıyla tarımdaki ithalatı daha da kolaylaştırma yolunu seçmişti. Bu da ancak çiftçilerin elde ettiği ürünlerin fiyatının baskılanmasına yarıyor. Öte yandan bir ithalat talebi de Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci’den geldi. Tüfenkci “Stokçulara fırsat vermeyeceğiz. Ekonomi Bakanlığımız konuyu değerlendiriyor” dedi.

GAMZE BAL- CUMHURİYET/