CHP’li vekilden çarpıcı rapor

CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun “AKP İktidarının Hak İhlalleri Karnesi” raporuna göre 2002-2018 yılları arasında 47 bin 910 kişinin yaşam hakkı ihlal edildi. Aynı yıllar arasında 14 bin 960 kadın cinayete kurban gitti. 58 kişi nefret cinayeti sonucu yaşamını yitirdi. 22 bin 224 kişi iş cinayetine kurban gitti. 21 bin 325 kişiye işkence ve kötü muamele yapıldığı tespit edildi. 591 gazeteci tutuklandı. 2011- 18 yılları arasında da 4 bin 3 çocuğun yaşam hakkı ihlal edildi. 2008- 2018 yılları arasında 357 kişi zorunlu askerlik görevini yerine getirirken ‘şüpheli biçimde’ öldü. 2012- 2017 yılları arasında 16 bin 28 kişi intihar etti.

4 BİN ÇOCUĞUN YAŞAM HAKKI İHLAL EDİLDİ: 2011- 2018 yılları arasında 4 bin 3 çocuğun yaşam hakkı ihlal edildi. 2011 yılında 815, 2012 yılında 606, 2013 yılında 633, 2014 yılında 627, 2015 yılında 875, 2016 yılında 242, 2017 yılında 138 ve 2018 (bugüne kadar) 67 çocuğun yaşam hakkı ihlal edildi. Çocukların yaşam hakkı ihlali nedenleri arasında başı ihmaller sonucu gerçekleşen ölümler çekti. Bu yıllarda 2 bin 311 çocuk ihmal sonucu hayat gözlerini yumdu. 435 çocuk da iş cinayeti sonucu öldü.

22 BİN KİŞİ İŞ CİNAYETİNDE ÖLDÜ: 2002-2018 yılları arasında en az 22 bin 224 kişi iş cinayetine kurban gitti. AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında 146 işçi iş cinayetine kurban giderden, bu sayı yıllar itibariyle arttı. 2003 yılında 811, 2004 yılında 843, 2005 yılında 1096, 2006 yılında 1601, 2007 yılında 1044, 2008 yılında 866, 2009 yılında 1171, 2010 yılında 1454, 2012 yılında 878, 2013 yılında 1235, 2014 yılında 1886, 2015 yılında 1970, 2016 yılında 1970, 2017 yılında 2006 ve 2018 yılında şimdiye kadar 1797 kişi iş cinayetlerinde öldü.

ŞÜPHELİ ASKER ÖLÜMLERİ: 2008-2018 yılları arasında 357 kişi zorunlu askerlik görevini yerine getirirken ‘şüpheli biçimde' öldü. 2002-2007 yılları arasında ve 2012 yılında gerçekleşen ‘şüpheli' asker ölümlerine ilişkin veri yok. 15 Temmuz darbe girişimi sırasında yaşanan hak ihlalleri de CHP’li Tanrıkulu’nun raporunda yer buldu. Rapora göre 179 sivil, 62 polis ve 29 asker olmak üzere toplam 270 kişi darbe girişimi sırasında öldü. 2 bin 195 kişi de yaralandı.

21 KİŞİYE İŞKENCE, KÖTÜ MUAMELE: Tanrıkulu raporunda, AKP iktidarları sırasında işkence ve kötü muameleye ilişkin verileri de paylaştı. 2002-2018 yılları arasında 21 bin 325 kişiye işkence ve kötü muamele yapıldığı tespit edildi. AKP'nin iktidara geldiği 2002 yılında 988 olan işkence ve kötü muamele sayısı bu yıldan itibaren düşüş yaşıyor. 2003 yılında 600, 2004 yılında 367, 2005 yılında 193, 2006 yılında 339, 2007 yılında 320, 2008 yılında 269, 2009 yılında 259, 2010 yılında 228, 2011 yılında 243, 2012 yılında 323 ve 2013 yılında 388 kişiye işkence ve kötü muamele yapıldığı görülüyor. 2013 yılından sonra sayıda artış yaşanıyor. 2014 yılında 1039, 2015 yılında 5 bin 671, 2016 yılında 5 bin 606, 2017 yılında 2 bin 278 ve 2018 yılında şimdiye kadar 2 bin 214 kişiye işkence ve kötü muamele yapıldığı görülüyor.

GAZETECİLER CEZAEVİNDE: 2002-2018 yılları arasında en az 591 gazeteci tutuklandı. 30 Kasım 2018 tarihi itibariyle 175 gazeteci halen cezaevinde. Freedom House'nin 2018 Dünyada Özgürlük Rapor’na göre Türkiye düşünce ve ifade özgürlüğü konusunda ‘özgür değil' kategorisinde. Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde ise Türkiye 180 ülke arasında 157’inci sırada yer alıyor.

16 BİN KİŞİ İNTİHAR ETTİ: 2012-2017 yılları arasında 16 bin 28 kişi intihar etti. Kamuya atamaların yapılmaması, işsizlik ve ihraçlar nedeniyle yaşanan intiharlara da raporda yer verildi. Darbe girişiminin ardından yürütülen soruşturmalar kapsamında hakkında işlem yapılan kişiler ya da yakınlarından en az 35 kişi intihar etti. Bu intiharlar arasında ihraç edilen Çokurova Üniversitesi akademisyenlerinden Mehmet Fatih Tıraş, Ordu Üniversitesi akademisyenlerinden Mustafa Sadık Akdağ, ataması yapılmayan 27 yaşındaki coğrafya öğretmeni İbrahim Yeşilbağ, sosyal bilgiler öğretmeni İsa Erdoğan, işsiz kalan jeofizik mühendisi 38 yaşındaki Ercan Özer de bulunuyor.

HAK SAVUNUCULARINA BASKILAR: Hak savunucuları ve sivil topluma yönelik baskılar raporda, OHAL ilanı sonrasında yaşananlara ilişkin veriler paylaşılarak anlatıldı. OHAL ilanından 2017 yılı sonuna kadar geçen süreçte KHK’larla 49 özel sağlık kuruluşu, 2 bin 271 özel eğitim kurum ve kuruluşu, 146 vakıf, 1427 dernek ve 15 vakıf yükseköğretim kuruluşu ve 19 sendika kapatıldı. Raporda bu duruma ilişkin “Kapatılan derneklerin çoğunluğunu hak temelli çalışanların oluşturması, AKP'nin insan haklarına ve hak savunucularına yönelik tutumunun açık bir göstergesidir” değerlendirmesi yapıldı.

SÖZCÜ