Patatesi sattık ithale düştük

Patates ithalatında fiyat tartışması yaşanıyor. Türkiye, 63.3 kuruşa ihraç ettiği patatesi 3 lira vererek ithal etme tehlikesi ile karşı karşıya kaldı.

Türkiye'nin ilk kez başka ülkelerin ürettiği 200 bin ton patatese muhtaç hale düşmesinin, ekonominin plansız yönetilmesinden kaynaklandığı ortaya çıktı. Resmi verilere göre Türkiye, patates fiyatlarının bir anda 50 kuruştan 5-6 liraya yükseldiği 2018 yılında başta Irak ve Suriye olmak üzere çeşitli ülkelere kilosu 45 kuruştan tam 247 bin 522 ton patates ihraç etti.

Ekonomi yönetimi eğer iç piyasadaki gelişmeleri yakından takip edip eldeki patateslerin dışarı gitmesini önlemiş olsaydı hem vatandaş patatesi ucuza yiyebilecek hem de Türkiye ithal patatese muhtaç olmayacaktı. Türkiye en son bu yılın ocak ayında 63.3 kuruştan patates ihraç etti. Şu anda patatesin dünya ortalama fiyatı ise 0.56 dolar, yani 3 TL civarında seyrediyor. Dolayısıyla Türkiye 63 kuruşa sattığı patatesi dışarıdan 3 liraya ithal etme riskiyle karşı karşıya bulunuyor.

BU YIL DA DEVAM

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, Türkiye 2016 yılında 191 bin ton, 2017 yılında 200 bin ton, 2018'de 247 bin 522 ton ve bu yılın ocak ayında da 6 bin 510 ton patatesi yurtdışına ihraç etti. Yapılan bu ihracatın karşılığında ise yaklaşık 73 milyon dolarlık döviz elde edildi. İhraç edilen yıllardaki ortalama dolar kuru üzerinden yapılan hesaba göre, 1 kilo patatesin yurtdışına satış fiyatı, 2016 yılında 36 kuruş, 2017'de 48 kuruş, 2018'de 44.6 kuruş ve 2019 yılının ocak ayında da sadece 63.3 kuruş oldu. Dolayısıyla Türkiye, kilogram fiyatı 5-6 liraların konuşulduğu 2018 ve 2019'da elindeki patatesi sadece 45 kuruş ila 63 kuruş aralığında bir fiyatla yurtdışına gönderdi.

2018 yılına kadar yurtdışına yapılan patates ihraçları, iç piyasadaki üretim sayesinde perakende fiyatlar üzerinde olumsuz bir baskı yapmadı. Ancak geçen yıl iç piyasadaki üretim, tüketim ve fiyat oluşumu iyi analiz edilemeyince, 247 bin tonluk ihracat yurtiçindeki dengeyi adeta alt üst etti. Üretim-tüketim dengesinin yanı sıra iç ve dış ticaret alanında da planlamanın olmaması eldeki patatesin ucuz fiyattan komşu ve çevre ülkelere gitmesine yol açtı. Bu yıl yurtdışından 200 bin ton patates ithal etmek zorunda kalan Türkiye, geçen yıl yurtdışına gönderdiği 247 bin ton patatesin 126 bin tonunu Irak'a, 72 bin tonunu Suriye'ye, 16 bin tonunu Azerbaycan'a ve 13 bin tonunu da Gürcistan'a sattı.

247.5 BİN TON İHRAÇ EDİLDİ

Türkiye 2018 yılında yurtdışına sattığı 247 bin 522 ton patatesin karşılığında 22 milyon 893 bin dolar döviz elde etti. Bu da ihracatın ortalama 0.09249 dolardan yapıldığını gösteriyor. 2018 yılında ortalama dolar kuru 4.82 TL olduğu dikkate alındığında 1 kilogram patatesin ortalama ihracat fiyatı yaklaşık 45 kuruşa geliyor. Aynı şekilde bu yılın ocak ayında satılan 6 bin 510 ton patates ihracatı da ortalama 0.1179 dolarla gerçekleştirildi. Ocak ayı ortalama dolar kuru 5.37 TL düzeyindeydi. Dolayısıyla ocak ayında patatesin kilogram fiyatı 63 kuruşu buldu. Dünyada patatesin ihracat fiyatı 0.56 dolar (yaklaşık 3 TL) düzeyinde. Patatesin 0.38 dolara kadar bulunabileceği ifade ediliyor. Bu da fiyatın en fazla 2 liraya kadar düşeceğini gösteriyor.

Sözcü