Dijitalleşme kişilerin özgürlüğünü kısıtlıyor mu?

Dijital dünya her geçen gün insan hayatına daha da entegre oluyor. Ancak, “Sosyal medyada paylaştıklarınız, internette yaptığınız aramalar sonucunda algoritmalar sizi kişi olarak tanıyor ve pazarlama anlamında hoşunuza gidecek ya da ilgi alanınıza yönelik bir takım öneriler çıkartıyor” diyen Doç. Dr. Gresi Sanje, dijitalleşmenin insan özgürlüğüne kısıtlama getirdiğini söylüyor.

IAB Türkiye’nin verilerine göre dijital reklam yatırımları yılın ilk altı ayında 2017’nin aynı dönemine kıyasla yüzde 14 oranında artarak 1.213 milyon liraya ulaştı. Reklamcılar Derneği’nin hazırladığı 2018 Medya ve Reklam Yatırımları Raporu’nda ise toplam medya yatırımlarının bir önceki yıla göre yüzde 2,9 büyüme gösterdiği ortaya koyuldu.  11.002 milyon lira olarak gerçekleşen medya ve reklam yatırımlarında en büyük payı televizyon aldı. Dijital medya ise yıllık bazda yüzde 14 büyüme kaydetti. Öte yandan 2018 yılında, dünya genelinde toplam medya yatırımlarının yüzde 4,5 büyüdüğü tahmin edilirken, toplam medya yatırımlarının yüzde 41’inin dijital mecralara yapılması dikkat çekti. Rapora göre dijital büyüme payını ağırlıklı olarak yazılı basın ve TV’den aldı. Tüm bu veriler ışığında dijitalleşmede ekonomik boyutun büyüklüğünün her geçen gün daha da arttığını görüyoruz.

Dijitalleşmenin önemine vurgu yapmak amacıyla İstanbul Bilgi Üniversitesi Pazarlama İletişimi / MarkaOkulu Yüksek Lisans Programı tarafından bu yıl ikincisi düzenlenen 'Dijitalin Serüveni' seminerinde, sektörün önde gelen isimleri ağırlandı. MediaCat ortaklığıyla yürütülen ‘MarkaOkulu’nda dijitalin insan hayatına etkisinin yanı sıra teknolojiye bağlı olarak değişen ve gelişen sosyal ilişkiler ile veri mühendisliği de ele alındı.

Üniversitenin santralistanbul Kampüsü’nde gerçekleşen seminer hakkında bilgilendirmede bulunan İstanbul Bilgi Üniversitesi Pazarlama İletişimi / MarkaOkulu Yüksek Lisans Programı Direktörü ve Öğr. Üy. Doç. Dr. Gresi Sanje, “Bu düzenlediğimiz ikinci seminer. Her sene başka bir konuyu ele alıyoruz. Burada dijitalin pazarlama ve marka alanında nasıl kullanıldığını, medyada neler değiştirdiğini ve perakende alanında bize getirdiği yenilikleri konuşuyoruz. Temel konumuz ise markaların pazarlama iletişiminde bu datadan nasıl faydalanacağı” dedi.

KLASİK MEDYAYA GÖRE ETKİSİ 10 KAT DAHA FAZLA

Dijital medya yatırımlarının klasik medya yatırımlarına göre 10 kat daha fazla etkili olduğunu ifade eden Doç. Dr. Gresi Sanje, “Televizyonda aynı etkileşimi 700 bin dolar yatırarak yapıyorsanız dijitalde 70 bin yatırarak aynı etkinliği yaratıyorsunuz” diye konuştu.

Dijitalleşmenin insan özgürlüğüne kısıtlama getirdiğini dile getiren BİLGİ Pazarlama İletişimi / MarkaOkulu Yüksek Lisans Programı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gresi Sanje, “Bu kullanılan algoritmalar özgür irademizi giderek kısıtlayan bir alana doğru gidiyor. Sosyal medyada paylaştıklarınız, internette yaptığınız aramalar sonucunda algoritmalar sizi kişi olarak tanıyor ve pazarlama anlamında hoşunuza gidecek ya da ilgi alanınıza yönelik bir takım öneriler çıkartıyor. Örneğin Çin hükümetinin durumuna bakarsak vatandaşlarını online olarak takip ettiklerini görüyoruz. Vatandaş olarak krediliyor ve gözetim altında tutuluyorlar. Onun için aslında şu anda veri bizim özgür irademizi düşündüğümüz gibi açmadı, aksine algoritmalar özgür irademizi elimizden alıyor diyebiliriz” şeklinde açıklamada bulundu.

DİJİTALLEŞMENİN GETİRDİĞİ YENİ MESLEK: INFLUENCER

Dijitalleşme ile birlikte ortaya çıkan yeni mesleklerden biri de 'influencer' oldu. Herhangi bir ürün veya servis ile ilgili hedef tüketici grubunu etkileme ve satın almaya yönlendirmek amacıyla düzenlenen tanıtım ve pazarlama aktiviteleri olan 'influencer marketing' yani 'hatırlı pazarlama' dünyada büyük bir endüstriye dönüştü. Araştırmalara göre, markalar pazarlama alanında, yüksek oranda Instagram ve Youtube'u tercih ediyor. Dünyada 1 milyar doları bulan influencer ekonomisi, Türkiye'de ise 35 milyon lirayı aştı. 

Pazarlamanın da dijitalleşme ile şekil değiştirdiği günümüzde markaların neden influencer kullandığını anlatan BİLGİ Pazarlama İletişimi / MarkaOkulu Yüksek Lisans Programı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gresi Sanje şunları söyledi:

“Influencer’lar insanlara daha gerçekçi geliyor. İlgi alanına göre takip ediliyor. Ve günün sonunda geleceğin ünlüleri influencer’lar olacak. Televizyonlar bir sinema veya spor eleştirmenini var edebilmek için reklamlardan kazandığı bütçe ile onların TV’de olmasını sağlıyor. Fakat bir noktada reklam gelirleri düştüğünde bu kişileri daha fazla sponsor edemediğimizde bu kez yeni dünyanın yeni ünlülerine, influencer’lara dönüldü. Ödediğiniz bütçe karşısında aldığınız etki açısından daha etkinler.”

DHA