Enflasyonu vergi ve zamlar körükledi

Mayısta yıllık enflasyon yüzde 11.39’a ulaştı. Henüz mağazalar açılmadan giyimde yüzde 6.8’lik zam yaşandı. 4 bin ithal ürüne getirilen vergiler ve zamlar enflasyonu tetikledi.

Corona virüsü salgını dolayısıyla mayıs ayının da karantinada geçmesine karşın enflasyonda beklenen iyileşme gerçekleşemedi. Enflasyona en büyük sürprizi ilkbahardan yaza geçerken yeni sezonu yüzde 6.85'lik zamla karşılayan giyim ve ayakkabı grubu yaptı.

15 büyük kentin kapılarının kapatılmasına karşın ulaştırmada da ciddi bir artış dikkat çekerken, ithal ürünlerin vergilerindeki artış ve sigaraya yapılan zamlar enflasyonun kontrolden çıkmasında etkili oldu.

ULAŞTIRMA SÜRPRİZİ

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) gıda enflasyonu mayıs ayında yine çarşı pazara uymadı. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu aylık yüzde 0.24 zamla enflasyona sadece 0.06 puan etki yarattı. TÜİK'in açıkladığı verilere göre Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre yüzde 1.36, yıllık ise 11.39'a yükseldi. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) mayısta aylık yüzde 1.54 olurken, yıllık bazda yüzde 5.53'ü buldu. Mayısta çekirdek enflasyon da yıllık bazda 10.32 seviyesine yükseldi. Ana harcama grupları itibarıyla mayıs ayında azalış gösteren ana grup olmadı.

En fazla giyim ve ayakkabı zamlandı. Yeni sezonu yüzde 6.85'lik aylık zamla karşılayan giyim ve ayakkabı grubu manşet enflasyona 0.43 puanlık sürpriz artış getirdi. Ulaştırmada ise aylık 3.30'luk sürpriz fiyat artışı enflasyonu 0.48 puan yukarı çekti.

Düşük fiyatlı sigaralara vergi artışıyla gelen zammın yanı sıra 4 bine yakın ithal ürüne getirilen ek gümrük vergileri de enflasyonu yukarı çekti. Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda aylık yüzde 0.24'lük artış, enflasyona 0.06 puan etki yarattı.

Ekonomist Mustafa Sönmez, içki-sigara, akaryakıt gibi fiyatları dolaylı vergilerle artan ürünler dışarıda bırakıldığında yıllık tüketici enflasyonunun yüzde 9.5 olduğunu hesapladı. Sönmez, Twitter'da yaptığı değerlendirmede, “Demek ki; 2 puan enflasyona doğrudan devlet sebep oluyor” dedi.

MAYISTA ZAM ŞAMPİYONU ÇİLEK

Geçen ay gündem yaratan çileğin fiyatı bir önceki aya göre yüzde 40.87 zamlandı. Çileği yüzde 27.19'luk fiyat artışıyla havuç takip etti. Mayısta fiyatı yüzde 13.29 oranında artan elma üçüncü sırada yer alırken, bunu yüzde 13.26'lık artışla çocuk tişörtü ve yüzde 11.94'lük artışla çocuk elbisesi takip etti. Geçen ay çileklerin sağlıklı olup olmadığı konusunda tartışmalar gündem yaratmıştı.

FAİZ EN ENFLASYON MAKASI AÇILIYOR

Merkez Bankası'nın (MB) yüzde 8.25 olan politika faizi ile yıllık enflasyon arasındaki fark mayıs ayında 3.1 puanın üzerine çıktı. Politika faizinin enflasyonun bu denli altında kalması, MB'nin faiz indirimi temposuna ilişkin soru işaretlerini artırıyor. Reuters'a konuşan Capital Economics'ten Jasson Tuvey, “Enflasyonunun mayıs ayında yıllık bazda yüzde 11.4'e yükselmesi, TL'deki sert değer kaybının etkisinin zayıf iç talebin etkisini dengelediğini ortaya koyuyor. TL'nin son birkaç haftada toparlanmasıyla MB'nin bu ayki toplantıda da faizleri düşürmesini engellemek pek mümkün değil” dedi.

Sözcü