Hazine’nin borç stokunda rekor artış

Hazine'nin uzun ve kısa vadeli toplam borcu, 8 ayda 481 milyar TL'lik rekor artışla 1 trilyon 810 milyar TL'ye yükseldi. Borcun milli gelire oranı bu dönemde yüzde 30,8'den yüzde 40,4'e yükseldi. Toplam borç içinde döviz ve altının payı da yüzde 49,7'den yüzde 54,5'e yükseldi. TL'deki büyük değer kaybına rağmen Hazine döviz ve altın cinsi borçlanmada gaza bastı.

Türkiye’nin benzer ülkelere göre görece düşük kamu borcu, uluslararası yatırımcılar tarafından övülen bir özelliği olageldi ancak bu durum değişiyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, 2020’nin başında 1 trilyon 329 milyar TL olan merkezi yönetim borç stoku, 8 ayda tam 481 milyar TL yükselerek 1 trilyon 810 milyar TL’ye ulaştı. 8 aydaki artış oranı yüzde 36,2 oldu.

DÖVİZ CİNSİ BORÇ TL CİNSİ BORCU AŞTI

Hazine ocak-ağustos döneminde 249 milyar TL net borçlanmaya giderken, borç stokunun 481 milyar TL ile borçlanmanın çok üzerinde artması, borcun yarısından çoğunun döviz ve altın cinsinden olmasından kaynaklandı.

Yıl başında 660,5 milyar TL seviyesinde olan Hazine’nin döviz cinsi borç stoku, ağustos sonunda 986,1 milyar TL’ye yükseldi. Artış oranı yüzde 49,3 oldu. Toplam borç içinde döviz cinsi borçların payı, yıl başında yüzde 49,7 iken, ağustosta yüzde 54,5’e ulaştı. Bu oran, 2017 sonunda 38,9 idi.

ALTINLA BORÇLANMA ARTTI

TL’nin euro ve dolar karşısındaki büyük değer kaybının yanı sıra, altının değerinin rekor kırması, bu süreçte de Hazine’nin iç piyasada döviz ve altın cinsi borçlanmayı artırması, borç stokunu da şişirdi. Hazine’nin döviz cinsinden iç borcu iki yılda sıfırdan 38,3 milyar dolara fırladı.

Altın cinsi borçlanmanın yer aldığı “döviz cinsi değişken faizli borç stoku” kalemi, yıl başında 79,8 milyar TL iken, ağustos sonunda 152,8 milyar TL’ye yükseldi.

Hazine’nin iç borç stoku sene başında 755 milyar TL iken, ağustosta 1 trilyon 98 milyar TL’ye yükseldi. Dış borç stoku ise bu dönemde 574 milyar TL’den 711,9 milyar TL’ye ulaştı.

BORCUN MİLLİ GELİRE ORANI DA ARTIYOR

Hazine’nin borç stokunun milli gelire oranı, yıl başında yüzde 30,8 iken, ağustosta yüzde 40,4 fırladı. Böylece milli gelire oranla borç stokunda tarihi bir sıçrama kaydedilmiş oldu.

Bu oranın düşük olması, Türkiye ekonomisinin en güçlü yanlarından birini oluşturuyordu. Döviz cinsinden Hazine garantili köprü, otoyol ve hastane projeleri kaynaklı “koşullu borçlar” Hazine’nin borç stokuna dahil edilmiyor ancak bu projeler için yapılan ödemeler Hazine’nin harcamalarını ve dolayısıyla borçlanmasını hızla artırıyor. Bu da dolaylı olarak borç stokuna yansıyor.