Covid-19 yaşınız kaç?

Yaş, Covid-19 hastaları için en kritik faktör. Ancak doktorlar risk faktörü olarak sadece yaşa odaklanılmasını kaygı verici buluyor. Gerçek Covid yaşını belirleyen farklı faktörler de mevcut...

8 ay boyunca Covid-19 ile ilgili haberleri okumuş herkes yaş ilerledikçe hastalığın daha tehlikeli bir hal aldığını biliyor.

• İngiltere’de corona virüsten ölen kişilerin yüzde 53’ten fazlası 80 yaş üstü.

• Yüzde 92’si 60 yaş üzerinde.

Ancak doktorlar -her ne kadar büyük bir faktör olsa da- insanların sadece yaşa odaklanmasını kaygı verici buluyor. Uzmanlara göre söz konusu algı; nispeten yaşını almış insanları büyük bir korkuya iterken, gençlerin genelini ise ‘korkacak hiçbir şeyim’ yok düşüncesine sürüklüyor.

Ancak birçok uzman, “Covid yaşını” belirlerken kilo, böbrek fonksiyonları, diyabet gibi farklı faktörlerin de hesaba katılması gerektiğini düşünüyor.

Bu noktada gerçek Covid yaşını anlamak için 4 faktör öne çıkıyor.

1) YAŞ

Uzun lafın kısası: Yaş, Covid ölümlerindeki en önemli etken. Cambridge Üniversitesi’nden Prof David Spiegelhalter’e göre 35 yaş altındaki bir kişinin trafik kazasında hayatını kaybetme riski Covid-19’dan ölme ihtimalinden daha yüksek. Ancak söz konusu risk her 5-6 yaş artışta yaklaşık olarak ikiye katlanıyor. Yaşı 64-75 arasında olanların hastanede tedavi olma riski 18-29 yaşındakilerden 5 kat daha fazla.

Ancak Covid parantezinde “Yaşlı” olmak tanımıyla ilgili şöyle bir belirsizlik mevcut. Yaş aldıkça bağışıklık sisteminin zayıfladığı bir gerçek, ama bir yandan da yıllar geçtikçe kronik hastalıkların da birikme olasılığı yükseliyor. Yaş aynı zamanda kalp, akciğer, şeker hastalığı ile de doğru orantılı. Bu nedenle uzmanlara göre covide bağlı ölümleri, yaş ve yaşa bağlı hastalıklar olarak ayrıştırmak güçleşiyor.

2) KİLO

Kilolu veya obez olmak covid-19’u ağır geçirme riskini büyük oranda artırıyor. İngiltere’de 17 bin Covid vakası üzerinde yapılan çalışmada vücut kitle endeksi 30’un üzerinde olanların ölüm riskinin obez olmayanlara göre yüzde 33 daha fazla olduğu ortaya çıktı. Başka bir araştırmada yoğun bakımda yatan Covid-19 pozitif hastaların yüzde 73’ünün kilolu veya obez olduğu görüldü.

Kilo o kadar önemli bir faktör ki İngiltere’de bazı doktorlar devlet destekli zayıflama ameliyatları yapılmasını desteklemeye başladı. Kendi hastalığının ağır geçmesinin kilo ile ilgili olduğunu düşünen İngiltere Başbakanı Boris Johnson da obeziteye karşı somut önlemler almaya hazırlanıyor.

TÜRKİYE'DE OBEZİTE

Türkiye'de de obezite görülme sıklığı gün geçtikçe artıyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre Türkiye'de obezite sıklığı erkeklerde %20,5, kadınlarda % 41, toplamda ise 30,3.

3) ŞEKER HASTALIĞI

23 bin 804 vaka üzerinde yapılan çalışmaya göre İngiltere’de yaşanan Covid ölümlerinin üçte biri şeker hastasıydı. Bunların neredeyse tamamına yakını ise Tip 2 diyabetti. Ancak Tip 2 diyabet hastalarının yüzde 85’i aynı zamanda aşırı kilolu olduğu için söz konusu istatistikleri de ayrıştırmak güç. Uzmanlar; öksürük, ateş ve nefes darlığı şikayetleri yaşayan diyabet hastalarının kan şekeri seviyesini yakından takip edip ilgili sağlık yetkililerini araması gerektiğinin altını çiziyor.

TÜRKİYE'DE REKOR HIZLA ARTIYOR

Türkiye şeker hastalığının hızla arttığı ülkelerin başında geliyor. 2 diyabet hastasından birine tanı konulmamış durumda. Bundan dolayı 14 Kasım Dünya Diyabet Günü'nde bu hastalığa dikkat çekmek ve farkındalığı arttırmak için etkinlikler düzenleniyor. Türkiye'de 2000 yılında 3 milyon olan diyabetli sayısı 2014 yılında 7 milyonu aştı. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 1980 yılında 108 milyon olan diyabetli sayısı 2014'te 422 milyona yükseldi. Diyabetin küresel nüfusa oranı 1980'lerde yüzde 4,7 iken bu rakam 2014 yılında yüzde 8,5'e çıktı.

4) BÖBREK HASTALIKLARI

Imperial College London’da yapılan araştırmaya göre böbrek hastalıkları bir hastanın Covid’den ölme riskini iki kat artırıyor. Riskin sadece diyaliz hastaları için değil diğer böbrek sorunları için de geçerli olduğu bildiriliyor. SÖZCÜ