Fazladan bir kitap bile okumadık! Sektör nereye gidiyor?

Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Telif Hakları Genel Müdürlüğü istatistiklere göre 2020 yılında Türkiye'de bir kişiye düşen kitap sayısı 7.01’den dan 7.60'a yükseldi. Yani yılın önemli bir bölümünde herkesin evde daha çok vakit geçirdiği, kimi hafta sonları tamamen evlere kapandığımız 2020'de kişi başına okuduğumuz kitap oranı yüzde 8.5 arttı.

Türkiye hiçbir zaman Japonya veya refah düzeyi yüksek İskandinav ülkeleri gibi bir okuma ülkesi olmasa da ciddi bir kitap okuruna sahip. Yayıncılık piyasasında pandemi döneminde yaşanan gelişmeleri Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, Kırmızı Kedi Yayınevi'nin sahibi Haluk Hepkon ve yazar Ahmet Ümit ile konuştuk.

Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk'e göre pandeminin başlangıcı ile birlikte insanlar kültür tüketimlerinde önce filmlere yönelseler de ardından kitap okumaya geçiş yaptılar. Çocuk kitapları satışlarının son bir yıl içinde arttığını anlatan Kocatürk, “Bunu aile içindeki okuma kültürünün yükselmesine bağlıyorum” değerlendirmesinde bulundu.

Türk edebiyatında polisiye denince akla gelen ilk isimler arasında olan yazar Ahmet Ümit, yayıncılardan aldığı bilgilere göre kitap piyasasının son dönemde yüzde 25 daraldığını belirterek, “Sebebi de insanların kitap satılan yerlere kolaylıkla gidememeleri” değerlendirmesinde bulundu.

Ahmet Ümit’in kaleme aldığı komiser Nevzat karakteri efsaneler arasında yerini aldı. Karaktere aynı adlı romandan uyarlanan Sis ve Gece adlı filmle oyuncu Uğur Polat hayat vermişti. Fotoğraf: Depo Photos

Son yıllarda Türkiye'de en yüksek satış adedine ulaşan kitapları basan yayınevlerinden olan Kırmızı Kedi'nin sahibi Haluk Hepkon, pandemi ile birlikte kitap okuma oranlarının bir miktar olsun yükselmiş olabileceğine dikkat çekse de Türkiye'de kitap okuma oranlarının hâlâ düşük olduğunu belirtiyor.

“İnsanlar pandeminin verdiği kaygılardan kurtulmak için kitaplara sığındılar” diyen Hepkon'un tespitlerine göre daha önce pek fazla talep görmeyen kitap türlerinin satışında artış gözlenmiş.

E-KİTAP DEĞİL SESLİ KİTABA TALEP VAR

Corona virüsü her şeyin dijitalleştirilmesini hızlandırdı. Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kocatürk'e göre e-kitap hâlâ Türkiye'de çok rağbet görmüyor ama sesli kitap konusunda ciddi bir talep var. Hepkon da bu görüşü paylaşırken online satışların keskin bir şekilde arttığını şu sözlerle vurguluyor: Online satışın 10 senede kazanacağı pazar payı birkaç ayda kazanıldı. Bu dönemde daha önce internetten hiç işlem yapmamış 3 milyon kişinin internet üzerinden alışveriş yapmaya başladığını gördük. Bu toplum açısından bir eşiğin aşılması anlamına geldi.

NE OKUYALIM?

İnsanların pandemi sürecinde roman ve kişisel kitaplar okuduklarını kaydeden yazar Ahmet Ümit, “Benim tavsiyem ise, dünyaca ünlü yazarların kitaplarını okumaları. Burada şöyle bir komiklik var. Gencecik diplomasını almış birisi psikoloji kitabı yazıyor ve siz onun önerilerini dinleyip hayatınızı bunun üzerine kuruyorsunuz. Bunun yerine psikolojik olarak Dostoyevski ‘nin Suç ve Ceza kitabını okuyabilirler ya da Oğuz Atay'ın Tutunamayanları'nı. Bu kitaplarda insan psikolojisine dair çok fazla detay var. Kişisel gelişim için de edebiyat iyi bir yöntemdir” dedi. 24 kitabı olduğunu belirten Ümit, “Hala neyin tam olarak insanlara şunu yapın deme yetkinliğini kendimde göremiyorum. İnsanlara gidin böyle yaşayın demek çok büyük bir sorumluluk” ifadelerini kullandı.

“Pandemi döneminde hangi tip kitaplara olan ilgi arttı?” diye sorduğumuz Hepkon, politika kitaplarının bir miktar geride kaldığını insanların daha evvelden okumak istediği fakat zaman bulamadığı klasik eserlere yöneldiğini söylüyor.

Kırmızı Kedi Yayınevi’nin sahibi Haluk Hepkon

Yabancı dil ve hobi kitaplarının satışında da ciddi bir artış olduğunu kaydeden Hepkon, “Türkiye, fazlasıyla politik bir ülke ve politikadan çok uzak durmak mümkün değil. Bir süre sonra politika kitaplar eski yerini de almaya başladı. Örneğin kasım ayından sonra yayımlandığımız Kozmik Albay, Baronlar Savaşı ve Metastaz 2: Cendere kitapları satış anlamında iki ay gibi kısa bir sürede 300 bin bandına ulaştı” değerlendirmesinde bulundu.

Hepkon online satışlar artsada Türkiye'de kitap satışının büyük bir bölümünün kitapçılar aracılığı ile yapıldığını anlatarak hafta sonu sokağa çıkma yasaklarının sektörü oldukça etkilediğini söylemekte.

“KÜLTÜR ENDÜSTRİSİNDE ŞANSLI KONUMDAYIZ”

Yayınevlerinin en çok satış yaptığı günlerin hafta sonları olduğunu ve kısıtlamalardan dolayı buralardaki satışlarının düştüğünü anlatan Kocatürk, “AVM içindeki kitapçıların da kapalı olması ile satışlarda düşme var. En küçük kitapevinde bile 5 bine yakın kitap var” diye konuştu. Bu süreçte kitabın dost ve iyileştirici özelliği olduğunu insanların fark ettiğini kaydeden Yücetürk, “Sinema ve tiyatroya göre kültür endüstrisinde şanslı konumdayız” dedi.

Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk

Sözcü