Çin’de yaşayan Türk, salgını anlattı

Noyan Rona, 38 yıldır Çin’de yaşıyor. Koronavirüsün çıkış yeri olan Wuhan’da Çin tarihi üzerine eğitim yapmış. Rona, özel bir bankanın Şanghay’daki baş temsilcisi olarak çalışıyor. Rona, Çin’deki yaşamı, koronavirüsü 3 yıl yaşadığı Wuhan’ı ve Çin’de devam eden hayatını SÖZCÜ HaftaSonu’na anlattı:

1956  yılında Afyon Sandıklı'da doğdum. Liseden sonra DTCF Sinoloji bölümünde okudum. 1980'li yıllarda Çin ile aramızda Kültürel Değişim Programı başladı ve master burs imkanı sağlandı. Ben de sınava girdim. 1978'de DTCF Sinoloji bölümüne başladığımda 17 öğrenci vardı ve 4 yıl sonra sadece ben dahil 3 kişi mezun oldu. 1983 yılında sınavı kazanan tek öğrenci olarak Çin'e geldim. Wuhan Üniversitesi'nde eğitim gördüm. Çin tarihi konusunda otorite sayılan bir profesör tez danışmanım oldu, ilk 2 yıl dersleri takip ettim, 3. yıl 110 sayfalık Çince tezimi tamamladım. Wuhan Üniversitesi'nin bir yabancıya verdiği ilk master diplomasını aldım.

ÖNCE DIŞİŞLERİ SONRA FİNANS

Master eğitimi sonrası Dışişleri Bakanlığı sınavını kazanıp, Çin Bölge uzmanı oldum. Ardından Pekin Büyükelçiliği'ne Ataşe olarak atandım. 1996'da Şanghay Başkonsolosluğu'nun açılış çalışmalarını yürüttüm ve 3 yıl da burada konsolos olarak çalıştım. 1988-2012 döneminde ülkemizden Çin'e ve Çin'den Türkiye'ye yapılan en üst düzey ziyaretlerde, Türk tarafının tercümanlığını yaptım. Şanghay Konsolosu olarak görev yaparken, özel bir banka Çin'de temsilcilik açtı. Banka yönetiminin teklifi üzerine, 14 yıl emek verdiğim devlet görevinden istifa ederek, bankanın Şanghay'da baş temsilcisi oldum.

Noyan Rona, 38 yıldır Çin'de yaşıyor. Rona, Çinceyi bir Çinli kadar iyi konuşuyor.

BELEDİYEDEKİ TEK YABANCI

Şanghay Belediyesi'nin 108 kişilik denetleme komisyonuna tek ve ilk yabancı olarak seçildim.  67 kişilik Tüketici Haklarını Koruma Konseyi'nin de tek ve ilk yabancı üyesiyim. Kentin sembol çiçeği Beyaz Manolya ve her yıl Manolya Ödülleri yabancılara veriliyor. 2005'de Altın Manolya ve 2011'de Fahri Hemşehrilik ödülüne layık görüldüm. Çin vatandaşı olmadım, zaten yabancılar için böyle bir uygulama da yok. Çin'de çok az sayıda yabancıya verilen ömür boyu ikamet hakkı ve Yeşil kart sahibiyim. Trafik müfettişliğim de var. Şanghay Senatosu'nda şehrin trafik sorununa çözüm önerileri getiriyorum. Çin ve Türkiye'den hikayeler adlı bir kitaba da katkıda bulundum.

HAYAT NORMALE DÖNDÜ

Coronavirüsünün kaynağı konusunda pek çok iddia var, yarasadan bulaştığı da ileri sürüldü. Wuhan'da yarasa var ama yenildiğini bilmiyorum. Wuhan'da hayat normale döndü. Maskeli hayat devam ediyor. Salgının aniden yayıldığı dönemde Wuhan Belediye Başkanı ve Wuhan'ın başkenti Hubei eyaleti parti sekreteri görevlerinden alındı. Virüs 17 Ocak 2021 tarihi itibariyle Çin'de 4 bin 634 ölüme neden oldu. Toplam hasta sayısı 86 bin 369 oldu. İyileşenlerin sayısı ise 81 bin 411 olarak açıklandı. Halen ülke genelinde 324 pozitif vakaya rastlandığı bildiriliyor. Çin'de hastalık görüldüğü anda kaynağına ulaşmak amacıyla mahalle, okul, ilçe ve iller karantinaya alınıp, bulaş riski sıfıra indiridi. Pozitif sonuçlu kişiler izole edilip gözlem altına alındı. Şimdi yeme içme sektörü başta olmak üzere her yer açıldı. Salgına bağlı bir fiyat artışı da yok. 2020 yılında Çin'de enflasyon yüzde 2.5 oldu.

İKİ TÜR AŞI KULLANILIYOR

Çin'de başlayan aşılama uygulamasında iki ayrı aşı kullanılıyor. Bunlardan biri ülkemizde de kullanılan Sinovac aşısı, diğeri ise Sinopharm aşısı. Yaklaşık 10 milyon kişi aşılandı. Yurt dışına gidecekler, sağlık personeli, gümrük, lojistik, toplu taşıt ve ulaşımda çalışanlara öncelik tanındı. Her iki aşı da geleneksel yöntemle üretiliyor ve güvenli. Aşılamanın başlamasından bu yana olumsuz bir vakaya rastlanmadı. 18 yaş altı ile 59 yaş üzerindekilere aşılama yapılmıyor.