İnsan kalitesi mi? Kaliteli insan mı?

Başlıkta geçen "kalite" ifadesini kelime anlamı olarak alınmaması gerektiğini, hatta "nitelikli" anlamını içeren karşılığı da konuyu anlatmada yeterli olmayabilir. Yani konunun öznesi insan olduğuna göre insan kalitesi deyince, öncelikle vicdan, ahlak, terbiye, adalet, kültür, değerler, eğitim gibi tüm konuları kapsamasıdır. Bu nedenle konunun başında insanları  kaliteli kalitesiz diye ayırmanın doğru olmadığı düşüncesindeyim ama insanlar arasında günlük yaşamda öyle olaylar, davranışlar,  duruşlar, ifadeler var ki bunu da göz ardı etmeksizin irdelemenin de doğru olacağı kanısındayım. Ayrıca yumurtamı tavuktan, tavuk mu yumurtadan çıktı misali, insan kalitesi mi, kaliteli insan mı bence iç içe.

Bu durumda insani değerlere inanan, onun mücadelesini veren insanlar, kendisi, halkı ve vatanı için elinden geleni yaparken, diğer tüm ülkelerinde halklarına, topraklarına saygı duyarak barışı dostluğu savunan insanlar, hiç bir çıkar gözetmeksizin, siyasal ideolojileri, dinleri, sınıfları aşarak tüm insanların acılarını dile getirip acılarına ortak olan insanların insaniyetteki yeri ile, daima kendini öne çıkarıp, ufacık çıkarları için her kılığa giren, kendini değerli ve önemli göstermek için elindeki her türlü olanağı baskı ve yaptırım olarak kullananlar insanların yeri aynı mıdır? Sokakta, işyerinde, okulda hayatın her alanında en küçük soruna şiddetle, agresif davranışlarla hatta küfürle karşılık veren, iletişimini argo cümlelerle yapan, lümpenliği yaşam biçimi haline getiren, magandalaşan, kadın düşmanlığı yapan insanların kalitesinin seviyesinden nasıl söz edebiliriz? Mafya tipi yaşam biçimi ile her türlü pespaye durumunu örtmek için ulufeler dağıtanların kaliteli insanlar olduğunu kimsenin iddia edeceğini sanmıyorum.   

Bu manada nitelikli insan olmanın temelinde soyluluk veya asillik gibi çok anlam yüklemeye de gerek yok. Hukukçu Manuela Carmea, çok zengin sayılabilecek bir ailede yetişmesine rağmen yoksulların ve emekçilerin haklarını savunmaya adanmış kimliği ile  "soylu doğulmaz olunur’" diyor.  Gerçekten de tarihte burjuva kökenli binlerce insan, sanatçı, yazar, çizer yaşamlarından büyük fedakarlıklar ederek insanlık için, insanlığın adaleti, eşitliği, özgürlüğü için mücadele vererek toplumların acılarına ortak olmuşlardır. Bundan tam 2000 yıl önce, Katilina adlı biri Roma İmparatorluğu döneminde yaşamını yoksulların hakkını aramaya adamış bir soyludur. Daha ilginci de Romanın yetiştirdiği en büyük hatip Çicero yoksul sınıfa mensup olmasına karşın, zenginleri destekleyen birisiydi. Demek ki insan niteliğinde belirleyici olan yoksulluk veya zenginlik gibi sınıfsal bir durum da değil tamamen insanı değerler, vicdan, kültür, eğitim, ahlak ve benzeri değerler öne çıkıyor. 

Yalnız burada söz etmediğimiz bir etken daha var  "sanat" insani değerleri yükseltecek daha doğrusu kaliteyi yükseltecek veya katalizör vazifesini görecek en önemli  etkenlerden biridir sanat. Sanatın, uzlaştırıcı , yatıştırıcı yanı, düşünmeye zorlaması, insani değerleri zenginleştirmesi , tüm insanların duygu dünyasına girmesi, eleştiri, öz eleştiri mekanizmasını harekete geçirmesi, evrensel olması nedeni ile sanata, sanatçıya değer verilmesi sahiplenmesi insanlık kalitesini yükseltecek en etken güç gibi geliyor.