Sinan’ın Dehası

   Ödemiş Belediyesi encümen üyesi değerli kardeşim Ceyhun Kınlı sık sık ziyaretime gelir. Bu ziyaretlerde politikadan sanata, şiirden futbola, günlük yaşamdan tarihe birçok konuda laf lafı açar. Bu keyifli sohbetler sadece bizlere iyi vakit geçirtmekle kalmaz birçok yeni bilgiyle tanışmamızı da sağlar.

   İşte sevgili Ceyhun’un son ziyaretlerinde birinde aktardığı bir tarihi hikaye beni etkilediği için bu hikayeyi sizlerle paylaşmaya karar verdim.

   Rivayet olunur ki Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli isimlerinden  Sokollu Mehmet Paşa ve Şemsi Ahmet Paşa iyi görüşürlermiş. Fırsat buldukça karşılıklı derin bir sohbete dalarlarmış. Konu sadece dönemin değil tarihin en büyük mimarlarından Mimarbaşı Sinan’ın yaptığı eserlere gelince de Sokollu sözü döndürüp dolaştırıp kendi adını taşıyan külliyeye getirirmiş. Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi olağanüstü güzellikte  ve Sinan’ın dehasının izleri taşıyan bir esermiş.

   Sokollu külliyesiyle övüne dursun Şemsi Ahmet Paşa bu muhteşem yapının bir eksiğini bulmuştu bile. Yapının tüm şıklığını bozan bu detayın sebebi ise kuşlardı. Evet yanlış okumadınız, “kuşlar”. Kuşlar yapıyı mesken edinmişti ve kuşların pislikleri bu muazzam yapının kirlenmesine sebep oluyordu.

   Şemsi Paşa “Senin külliyene kuşlar pislemiş” diye takılırken Sokollu da “Gökyüzüne açık olan her mekan kuşlardan nasibini alır” diye yanıtlarmış. Bu söz karşısında asla tatmin olmayan Şemsi Ahmet Paşa da kendi adını taşıyan, hem şıklığı ve sadeliğiyle göz dolduran hem de her daim temiz kalan bir yapı hayalini kurarmış. Bunu yapacak tek deha Mimar Sinan’dan kendi adını taşıyan, gösterişli ancak kuşların pislemediği bir yapı istemiş. Düşünsenize üstüne kuşların konmadığı bir yapı istese birisi ona ne cevap verirdiniz? En kibarından “olmaz” demez miydiniz? Ama Sinan “ben bir düşüneyim” diyerek zaman istemiş.

   Bir süre sonra güzel haberle dönen Sinan Şemsi Paşa Camii’nin yapılacağı yeri belirlemiştir “Üsküdar”. Sinan burada öyle bir camii yapar ki üstüne hiçbir kuş konmaz. Günümüzde “Kuşkonmaz Camii” olarak da anılan bu yapı aynı zamanda tarihe “en küçük Sinan yapısı” olarak geçer.

   Üstüne kuş konmayan ve doğal olarak pislemeyen bu camii Mimar Sinan’ın ne kadar büyük bir usta ve deha olduğunu ortaya koymaktadır. Neden mi bu camiye kuşlar konmaz? Bir rivayete göre hem Marmara hem de Karadeniz yönünden gelen rüzgar akımlarının birleştiği noktada yapılan yapı kuşların orada durmasını imkansız hale getirmektedir. İkinci söylentiye göreyse Sinan denizle iç içe olan camii inşaatının temelindeki kayaları denizin kenarına kadar oyarak dalgaların bu oyuklara girmesini sağlamıştır. Burada oluşan titreşimlerden doğan akustik sesin gücü ve derinliği camiye konmak isteyen kuşları rahatsız eder.

   İster ilk rivayet, ister ikinci dillendirilen, isterse her ikisi aynı anda gerçek sebep olsun asıl önemli olan büyük deha Mimar Sinan’ın neredeyse imkansız görünen bu işi bundan 4 asır önce yapması.

   Bu güzel etkileyici hikaye bize gösteriyor ki sınırlarınız “dehanız ve hayal gücünüz kadardır”. Belki birçoğumuz Mimarbaşı Sinan kadar zeki ve hünerli olamasak da sınırlarımızı belirlemek konusunda çaba göstermemiz gerekmez mi?