28 Ekim 1957'de Malatya'da işçi bir ailenin beşinci çocuğu olarak doğan Ahmet Kaya, babasının kendisine daha küçük yaştayken hediye ettiği bağlamayla müzik hayatına başladı. Çocuk yaşta Malatya'dan ailesiyle birlikte İstanbul'a göç eden Kaya'nın İstanbul'a da alışması zaman aldı.

Öyle ki Kaya, İstanbul'a alışmanın zorluğunu bir belgeselde şu sözlerle dile getirdi: "Bir kız vardı bizim okulda; herkesin bir aşkı vardır, çocukluk aşkı. Bir gün gittim dedim ki: 'Biraz seninle konuşsak beş dakika, kaçıyorsun hep...' Bana dedi ki: 'Rica ederim.' Öyle bir ağrıma gitti ki: 'Ben de sana rica ederim,' dedim. Ben o zaman anlamını bilmiyordum, yani onu bir küfür zannettim."

İlkokulu Malatya'da okuyan Kaya, göç ettiği İstanbul'da ise okula gitmedi. Kentte işportacılık yapmaya başlayan Kaya, plak ve kaset satan bir dükkânda çalıştı. Yaşamı boyunca bağlama tutkusundan vazgeçmeyen Kaya, Boğaziçi Üniversitesi'nde Ruhi Su ile tanışma fırsatı buldu. Bu tanışma, Kaya'nın hayatında bir dönüm oldu. Ruhi Su'nun, Mahsus Mahal isimli türküsünü seslendirerek müzik dünyasına adım attı.

Kaya, bu sırada, siyasi bir suçlamadan ötürü 5 ay cezaevinde kaldı. Daha sonra askere gitti ve askerdeyken bile müzik çalışmalarına ara vermedi.

Halk müziği, özgün müzik ve protest müzik tarzı ile toplum sanatçısı kimliğini taşıyan Kaya, "Ağlama Bebeğim", "Acılara tutunmak", "Yorgun Demokrat", "İyimser Bir Gül", "Sevgi Durumu", "Dinle Sevgili Ülkem" ve "Hoşçakalın Gözüm" gibi albümler çıkardı. Kaya, kendisinin yazmış olduğu bestelerle birlikte Attila İlhan, Can Yücel, Nevzat Çelik, Hasan Hüseyin Korkmazgil, Enver Gökçe ve Ahmed Arif gibi tanınmış şairlerin şiirlerini de besteledi.

"Şarkılarım Dağlara" albümünde yer alan "Özgür Çağrı" isimli şarkıda geçen "Abin birgün dağdan döner, sarılırsın yavrucağım " sözleri nedeniyle albümü toplatıldı, konser vermesi yasaklandı.

Kaya, 10 Şubat 1999'da Magazin Gazetecileri Derneği'nin Princess Otel Kongre Salonu'nda düzenlenen ödül töreninde yılın en iyi sanatçısı ödülünü aldı. "Ben bu ödül için İnsan Hakları Derneği'ne, Cumartesi Anneleri'ne, tüm basın emekçileri ve tüm Türkiye halkına teşekkür ediyorum. Bir de bir açıklamam var: Şu anda hazırladığım ve önümüzdeki günlerde yayımlayacağım albümde bir Kürtçe şarkı söyleyeceğim ve bu şarkıya bir klip çekeceğim. Aramızda bu klibi yayınlayacak yürekli televizyoncular olduğunu biliyorum, yayınlamazlarsa Türkiye halkıyla nasıl hesaplaşacaklarını bilmiyorum" sözleri üzerine davetlilerin bir kısmının tepkilerine ve hakaretlerine maruz kaldı. O akşamki konuşmasının ardından linç girişimlerine maruz kalan Kaya için sürgün yolu da görünmüş oldu. Sonraki süreçte mahkemelerden davalardan bir türlü yakasını kurtaramayan Kaya, Avrupa'ya gitmek zorunda kaldı. Avrupa'da verdiği bir konserde, "Geceleri üşüyorum. Sorun kalorifer sorunu değil. Sorun yorgansızlık sorunu da değil. Ben vatansızlıktan üşüyorum" sözleriyle ülke hasretini dile getirdi.

Kaya, 16 Kasım 2000 yılında "Hoşçakalın Gözüm" isimli albümünün kayıtlarını yaparken, Paris'in Porte de Versailles semtindeki evinde kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi ve Paris'in Peré Lachaise mezarlığına defnedildi.

Ölümünün ardından 2002 yılında şarkılarını 20 ünlü sanatçının seslendirdiği "Dinle Sevgili Ülkem" isimli bir albümünün yanı sıra Kaya'nın, Magazin Gazetecileri Derneği'nin gecesinde duyurduğu Kürtçe Karwan (Kervan) isimli parçasının ve klibinin de bulunduğu "Hoşçakalın Gözüm" ile "Biraz da Sen Ağla" ile 3 Mart 2014'te yayımlanan ve 27 sanatçının Kaya'nın şarkılarını yorumladığı "Bir Eksiğiz" albümleri çıktı.

Ahmet Kaya, doğum günü olan bugün kendisini unutmayan hayranlarınca "İyimser Bir Gül" albümünde yer alan "Doğum Günü" şarkısıyla anılıyor. Kaya'nın doğum gününü kutlamak için sevenleri, Twitter üzerinden de #AhmetKaya etiketiyle paylaşımda bulunuyor.