Şirince’de bir bilim yuvası

İzmir'in Selçuk ilçesinin tepesinde, doğası ve evleriyle insana yaşadığını hissettiren, ismi gibi bir köy: Şirince... Vadiye bakan beyaz evleri, yemyeşil doğasıyla şehir keşmekeşinin aksine hayatımızdaki her saniyenin bir değer olduğunu hissettiren Şirince'de bilimle doğayı buluşturan bir eğitim ve bilim yuvası var: Matematik Köyü... Ahmet Kutsi Tecer'in şiirinden mülhem şöyle denilebilir bu bilim merkezi için, "Orada bir matematik köyü var uzakta, o köy bizim köyümüzdür.

Nesin Matematik Köyü, 2007 yılında ülkemizin en önemli matematikçilerinden olan Ali Nesin tarafından kuruldu. Köyü duymayan yok… Ülkenin dört bir yanından öğrenciyi ağırlayan Matematik Köyü’ne, yaz aylarında 500’ü aşkın öğrenci geliyor. Şirince’nin nüfusunun 507 olduğu düşünüldüğünde, bu rakamın ne kadar ciddi olduğu ortada…

Her ne kadar Türkiye’de birçok kişi tarafından ismi duyulsa da Matematik Köyü, gidemeyenler için bir merak konusu… Şirince’ye ve Matematik Köyü’ne gittikten sonra birçok kişi bana köydeki sosyal hayata ilişkin sorular sordu.

Şirince içinde Kayser dağının yamacında konumlanan Matematik Köyü’ne girerken kendimi Ortaçağ’da inşa edilen bir köye girermiş gibi hissettim. Yolun kenarından vadinin sırtına doğru konumlanan Matematik Köyü, doğayla uyumlu yapısıyla dikkat çekiyordu.

Fotoğraflar: Sercan Meriç

Yemekhanesi, sokakları, kütüphanesi ve kulesiyle büyük bir emeğin olduğu bu köyde bugüne kadar binlerce öğrenci eğitim gördü. Benim gibi eğitim için değil, köyü keşfetmek için gidenlerin ise ufkunun tahmin edilemeyecek boyutta genişlediğini söyleyebilirim.

2007 yılında Ali Nesin’in kurduğu bu köyde matematiğin yanı sıra sanat, felsefe, sinema ve sosyoloji dersleri de veriliyor. Ben köyde bulunurken Kaan Öktem, Haluk Oral gibi Türkiye’nin önde gelen bilim insanları ders vermeye gelmişti. Hocalar, bu bilim yuvasında ders vermek için herhangi bir ücret almıyor. Hatta yol paralarını bile kendileri ödüyor.
İmar barışı ile “kaçak” olmaktan çıkan köyde özel bir lise kurulması planlanıyor. Tabii bu lise, çocuklara dayatılan “sıkıcı” müfredata bir alternatif teşkil edecek. İnsan Ali Nesin’in verdiği dersi dinlerken, “Keşke devlet matematiğin nasıl sevdirilebileceğini Ali Hoca’dan öğrenebilse” diyor. Zira, köyün tanıtımında yazan şu cümle, aslında bu bilim yuvasının nasıl bir anlayışla var olduğunu özetliyor: “Matematik Köyü kâr amacı gütmez. Yegâne amacı gençlere matematiği öğretmektir. Matematiği sevdirmek için özel bir çaba harcamayız çünkü matematiğin öğrenilince mutlaka sevileceği düşüncesindeyiz.”

Bu köy birçok kişinin yardımlarıyla kurulmuş. Mesela göz kamaştırıcı kütüphaneye Meral Okay, Faruk Eczacıbaşı gibi isimler destekte bulunmuş. Köyün içinde Gülriz Sururi-Engin Cezzar sokağı, Akrep Nalan evi gibi yerler var.

Yaz okulları ve kış okulları eğitime devam ediyor. Ben Matematik Köyü’nde bulunurken, sanat eğitimi için köye gelmiş bir grup bulunuyordu. Aynı zamanda Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nden Matematik Öğretmenliği Bölümü’nde okuyan öğrenciler de Ali Nesin’den ders alıyordu.

Köy felsefesinin geçerli olduğu bu köyde birçok öğrenci burslu olarak eğitim görüyor. Bağışlar ve kurslarda edinilen gelirlerle Anadolu’nun çeşitli köylerinde eğitim gören öğrenciler ücretsiz olarak köye davet ediliyor. Bu ücra köylerden gelip da yurtdışındaki önemli bilim merkezlerine giden birçok öğrenci olduğunu öğreniyorum.

Harikulade doğanın içerisinde konumlanan bu köye, “tatil” yapmak için gelen kişi sayısı çok. Son yıllarda burasının bir “trend merkezi” olduğunu tahmin etmek zor değil. İşletme sorumlusu Emrah, köyü anlatırken, “Burası tatil köyü değil” vurgulamasını yapıyor. Merkeze gelmek isteyenlerin köyün felsefesini anlamalarına yönelik bir uyarıda bulunuyor.

Köyde iki tane restoran bulunuyor. Yemekleri kendiniz alıyorsunuz. Tabakları ise mutfağa kendiniz götürüyorsunuz. Matematik Köyü aynı zamanda orada bulunduğunuz an, ev sahibi olarak da kendinizi hissedeceğiniz bir yer. Yemeğin ardından sobanın başında taze içilen çayın tadı bir başka… Akşamları ise ikinci restorandaki şöminenin başında hocalar ile gerçekleştirilen buluşmalar apayrı birer ders… O vakitlerde artık şiirin, edebiyatın, sanatın hükmü geçerli.

Şirince’nin şarabı son yıllarda bir “hayale” dönüşse de, esnafı turiste karşı oldukça agresif olsa da, Matematik Köyü bölgede parlayan bir yıldız oldu. Umarım Şirince de Matematik Köyü’ndeki dinginliğe geri döner ve Ege’nin nadide köylerinden birisi olarak yapısı değiştirilmeden bizleri kucaklamaya devam eder.

Sözcü