Vergiler azaldı açık patladı

Bu yılın ocak-mart dönemini kapsayan ilk 3 ayda bütçe açığı geçen yıla göre yüzde 58 oranında artarak, 23.6 milyardan 37.3 milyar TL’ye fırladı. Açığın daha da büyümesini yine bir defalık gelirler önledi.

Seçim yatırımları ve ekonomideki yavaşlama bütçeyi vurdu. Merkez Bankası ve kamu bankalarından erken aktarılan yaklaşık 38 milyar liralık kâr transferine rağmen ilk 3 ayda bütçe açığı 37 milyar 338 milyon liraya fırladı. Ekonomideki ciddi yavaşlama vergi gelir hedeflerini de alt üst etti. Bütçedeki örtülü ödenekten ilk 3 ayda yapılan gizli harcamalar da 542.8 milyon liraya ulaştı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı 2019 yılı Ocak-Mart aylarını kapsayan 3 aylık bütçe verilerini açıkladı. Bakanlığın, geçmişten farklı olarak bir önceki yılın aynı ayı ve aynı dönemiyle karşılaştırmalı tabloları kamuoyuna sunmaması dikkat çekti. Açıklanan resmi verilere göre, ilk 3 ayda bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre 52 milyar lira artışla 212.2 milyara, bütçe giderleri ise 65.7 milyar lira artışla 249.6 milyar liraya çıktı. Böylece bütçe açığı da 13.7 milyar lira birden artarak 37 milyar 338 milyon liraya fırladı. Geçen yılın aynı döneminde bütçe açığı 23 milyar 608 milyon lira olmuştu. Buna göre geçen yıla göre bütçe açığındaki artış oranı yüzde 58'i aştı.

AVANSLAR RAHATLATTI

Bütçe açığının olağanüstü boyutlara ulaşmasında giderlerdeki yüksek artışa karşılık özellikle vergi gelirlerinin adeta yerinde sayması etkili oldu. Devlet, geçen yılın ilk 3 ayında 145.8 milyar lira vergi toplarken bu yılın aynı döneminde devletin kasasına giren vergi 154 milyar 262 milyon lirada kaldı. Vergi gelirlerindeki yüzde 5.8'lik yani 8.4 milyar liralık küçük artış, aynı dönemde 65 milyarı aşan bütçe giderlerini karşılamakta çok yetersiz kaldı. Buna karşılık geçen yılın ilk 3 ayında bütçeye vergi dışında sadece 66 milyon lira girerken bu yıl Merkez Bankası ile kamu kurumlarından avans adı altında erken alınan 37 milyar 973 milyon lira bütçe açığının çok daha yukarılara çıkmasını önledi.

Bütçedeki vergi performansı, ekonominin içinde bulunduğu durumu da açıkça ortaya koydu. Bu yıl elde edilen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) geçen yılın yüzde 4.5 altında kalarak 31.8 milyardan 30.4 milyara düştü. Düşüşte petrol ve doğalgaz, motorlu taşıtlar ve dayanıklı tüketim malları tüketimindeki düşüşün etkisi dikkat çekti. ÖTV'de bir tek içki ve sigara gelirlerinde artış oldu. Aynı şekilde piyasayı yansıtan KDV  gelirleri 16 milyardan 13 milyara, Gelir Vergisi de 47.3 milyardan 35.9 milyara düştü.

Örtülü ödenekten 542 milyon harcandı

Bütçedeki gizli hizmet giderlerinden yapılan harcama yılın ilk 3 ayında 542 milyon 789 bin liraya ulaştı. Örtülü ödenekten bu yılın ocak ayında 215.7 milyon, şubatta 197 milyon ve mart ayında da 130 milyon liralık gizli harcama yapıldı.SÖZCÜ