Dionysos'un evi: TEOS...

Arkeolojik kazı alanlarına verilen bütçe desteğinin yetersizliği bir çok antik kentin kazılamamasını da beraberinde getiriyor. Kazı çalışmalarının birçoğunun sponsorlarla ilerlediğini biliyoruz.

Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Anadolu, bu yönüyle arkeolojik açıdan dünyanın en zengin toprakları arasında yer alıyor. Ülkemizin arkeolojik varlığının gün yüzüne çıkarılması ve kültür mirasının korunması amacıyla yürütülen çalışmalara katkı sağlayan Türkiye İş Bankası, İzmir Seferihisar/Sığacık’ta bulunan Teos’ta sürdürülen kazı çalışmalarına destek verecek. 

Teos antik kentinde 2010 yılından bu yana yeniden başlayan kazı ve restorasyon çalışmaları Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Musa Kadıoğlu başkanlığında yürütülüyor. Konuyla ilgili konuştuğumuz Kadıoğlu ile verilen destek doğrultusunda bu senenin kazı programını konuştuk. 

Meclis Binası...

Kadıoğlu, “Bu yıl kentteki Dionysos Tapınağı, doğu stop ile batı stoa’nın kazı çalışmaları tamamlanacak. Antik tiyatronun batı analemma duvarı ile orkestra çukuru ortaya çıkarılacak. 2010 yılından itibaren sürdürülen kazı çalışmalarında kentteki meclis binası (Bouleuterion) tamamen ortaya çıkarıldı. Ancak bu yapının doğusuna birleşen triportiko bu yıl yapılacak olan kazı çalışmaları ile ortaya çıkarılacak. Antik kentteki tiyatronun sahne binası, seyircilerin oturma bölümü, güney limanın 160 m. uzunluğundaki iskelesi ortaya çıkarıldı. 

Ayrıca Dionysos Tapınağının algılanabilmesi için geniş kapsamlı bir mimari düzenleme çalışması yapıldı” diyor. 

Kadıoğlu, kentteki ilk kazıların 1764-1765’te yapıldığını söylüyor ve ekliyor; “İngiliz Dilettanti Cemiyeti (Society of Dilettanti) adına Richard Chandler ve Nicholas Revett tarafından gerçekleştirilmiş. 1862’de Richard Popplewell Pullan, aynı kurum adına tekrar çalışmalar yapmış. 18. ve 19. yüzyıl boyunca birçok Batılı araştırmacının, özellikle Dionysos Tapınağı nedeniyle ziyaret ettiği Teos’ta, savaş yıllarında kesintiye uğrayan araştırmalar, 1924 ve 1925 yıllarında Fransız araştırmacılar Yves Bequignon ve Alfred Laumonier tarafından, kentteki birçok yapıda gerçekleştirilen sondajlarla devam etmiş. Teos’ta Türk bilim insanlarının kazı ve araştırmaları ancak 1960’lı yıllarda gerçekleştirilebilmiş. 1962 ile 1967 yılları arasında, Ankara Üniversitesi’nden Yusuf Boysal ile Baki Öğün, Dionysos Tapınağı, Hellenistik Sur, Agora ve Bouleuterion gibi yapıların yanı sıra Akropolis, Tiyatro ve Nekropolis’lerde de kazı ve araştırmalar yapmış” diyor.

DIonysos’a atfedilen heykel

Ionia Bölgesi’nin on iki kentinden biri olan Teos, 18. yüzyılın başlarından itibaren Batılı araştırmacı ve gezginlerin ilgi odağı olmuş. 1709 ve 1716’da, İngiltere’nin İzmir (Smyrna) Konsolosu ve Botanikçi William Sherard Teos’a uğrayarak, kentteki yazıtların kopyalarını almış. Daha sonra Hollanda Krallığı’nın İzmir Konsolosu Daniël Alexander de Hochepied, Teos yazıtlarını incelemenin yanı sıra, 1732 yılında Dionysos’a atfedilen kollosal bir heykel başını satın alarak ülkesine götürmüş. CUMHURİYET