Eve kadar ikiye katlanıyor

Elektriğe 2018 Ağustos’tan beri 5 kez zam gelmesi halkın tepkisini çekiyor. Uzmanlara göre birim maliyeti 35-40 kuruş olan 1 kilovat elektrik dağıtım bedeli, vergi ve katkılar sonrası tüketiciye 70 kuruşa satılıyor.

Türkiye'de son 2 yılda elektriğe ardı ardına yapılan zamlar ve faturaya yansıyan ek bedeller sık sık tartışmaya yol açıyor. Özellikle geçen yılki yerel seçimler ve tekrarlanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimleri sonrası birbirini izleyen zamlarla pahalanan elektriğin santral maliyeti, faturaya yansıyandan çok daha düşük.

Deutsche Welle Türkçe'de yayınlanan habere göre, elektrikte santralden çıkış fiyatları kilovat başına 35-40 kuruş seviyesinde seyrederken, dağıtım bedeli, vergi ve katkılar eklendikten sonra tüketiciye yaklaşık 70 kuruşa ulaşıyor.

Başka bir ifade ile santralden tüketiciye ulaşana kadar elektrik fiyatları ikiye katlanıyor. Elektrik Mühendisleri Odası Üyesi Olgun Sakarya, elektrik şirketlerinin serbest piyasadan, ikili anlaşmalardan ve Elektrik Üretim Anonim Şirketi'nden elektriği temin ettikten sonra ortalama bir fiyat çıkardığını, sonra da bunun üzerine kâr rakamlarını koyduğunu belirterek, “Tüm bunlardan sonra ortaya yaklaşık 35-40 kuruşluk ortak perakende satış fiyatı çıkıyor. Buna yaklaşık ortalama 10-12 kuruşluk bir dağıtım bedeli ekleniyor. Vergi, katkılar ve diğer bedeller de üzerine konunca tüketiciye ulaşan birim fiyat 70 kuruş seviyelerini buluyor” dedi.

Enerji Ticaret Derneği Başkanı Burak Kuyan da, özelleştirme sonrası elektrik şirketlerinin önemli yatırımlar yaptığını, bu yatırımların çıkması için de paraya ihtiyaç duyduklarını, dolayısıyla maliyetlerin tüketicilere yansıtıldığını savundu. Olgun Sakarya da son dönemde tüketicilere maliyetlerin yansıması konusunda elektrik şirketlerinin devlet tarafından kollanmasının etkisi olduğunu vurguladı.

100 LİRA 132 LİRA OLDU

Elektrikte özellikle 2019 seçimleri sonrasında zamlar birbirini takip etmişti. 2019 Haziran'daki İstanbul seçimlerinin ardından temmuz ve ekim aylarında elektrik fiyatlarına yüzde 15'er zam yapılmıştı. 2018 Ağustos ayından bu yana ise 5 kez zam haberi geldi. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2019'un Ocak ayında tüketicilerin 100 liralık elektrik faturası 2020 yılının Ocak ayında 132 liraya yükseldi.

Zamda Avrupa üçüncüsüyüz

Türkiye, elektriğe en çok zam yapılan ülkeler arasında yer alıyor. Elektrik tedarikçileri karşılaştırma sitesi EnCazip.com, Avrupa istatistik kurumu Eurostat verilerini derleyerek 2018 ve 2019 yıllarının ilk yarılarındaki elektrik fiyatlarını karşılaştırdı. Buna göre neredeyse tüm Avrupa'da elektrik fiyatları artarken, mesken elektriğine yapılan zam oranlarına bakıldığında Türkiye (yüzde 20.2), Gürcistan (yüzde 21) ve Hollanda'dan (yüzde 20.3) sonra üçüncü sırada yer alıyor. Hane dışı elektrik ücretleri incelendiğinde ise yine 2018 ve 2019 yıllarının ilk yarılarında Türkiye, yüzde 53 zam ile açık ara ilk sırada yer alıyor.