Bağırsak kanseri nasıl belli olur?

Kolon (bağırsak) kanserinin son yıllarda 50 yaş altında da yaygın görüldüğüne dikkat çeken Türk Gastroenteroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Birol Özer, “Düzenli kontroller hayat kurtarır” dedi.

Kolon kanseri, kalın bağırsak iç yüzeyinde gelişen ve hayati tehlike yaratan bir hastalıktır. Sinsice ilerler ve bu yüzden genellikle geç teşhis edilir. İleri safhalarda makattan kan gelmesi, uzun süren kabızlık, karın ağrısı, karında şişlik, halsizlik, kilo kaybı ve demir eksikliği gibi belirtilerle kendini gösterir. Türk Gastroenteroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Birol Özer, düzenli kontrollerle erken tanı ve tedavisi mümkün olan hastalıkla ilgili önemli bilgiler verip, korunma yollarını şöyle anlattı:

Prof. Dr. Birol Özer

– Kolon kanseri kadınlarda ve erkeklerde en sık görülen 3. kanser türüdür. Vakalarının yaklaşık 1/3'ü rektumda yer alır. Son yıllarda rektumda 50 yaş altında artış görülmektedir. Bunun nedeni olarak da 90 yıllarda giderek artan obezite ve batı tipi beslenme alışkanlığının yaygınlaşması gösterilmektedir.

SAĞLIKLI BESLENİN SİGARA VE ALKOLDEN UZAK DURUN

– Ortalama risk altındaki bireylerde yaşam boyu kolon kanseri riski yüzde 4 olup, erkeklerde risk kadınlara göre yüzde 25 daha fazladır. Genetik yatkınlık, yaş, kolon kanseri kişisel ve aile öyküsü, inflamatuar bağırsak hastalığı, karın bölgesine ışın tedavisi temel risk faktörleridir.

– Fiziksel aktivite azlığı, sağlıksız beslenme, sigara, diyabet ve obezitenin yanı sıra düşük sosyoekonomik durum da riski artıran sebeplerdir. Kırmızı ve işlenmiş et riski artırabilir ancak dengeli beslenme içinde haftada 1, 2 kez tüketimi kabul edilebilir.

– Sebze, kepekli buğday, folat içeren gıdalar ve az kalori alınmalı, aşırı alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.

VİRÜS KORKUSU ERKEN TANIYI ENGELLİYOR

– Bir yılı aşkın süredir Türkiye'yi de etkileyen Covid-19'a yakalanma endişesiyle hastaneye gidilmemesi nedeniyle tarama programlarının aksatılması ve belirtilerin görmezden gelinmesi kolon kanserinde erken tanı şansını engellemektedir. Oysa kolon kanseri önlenebilir kanserlerin başında gelir.

– Hastalıktan ölümler son yıllarda tarama programları sayesinde erken tanı ve etkili tedavi ile azalma eğilimindedir. Ucu kameralı bir cihaz ile kalın bağırsakların içinin direkt görüntülenmesi işlemi olan kolonoskopi kanser görülme sıklığını yüzde 69, ölümleri yüzde 68 azaltır. l Öte yandan kolon kanseri gelişimini önlemede bugün için etkinliği ispatlanmış bir ilaç yok. Ancak 50 yaş üstü bireylerde kardiyovasküler hastalık gelişim riski de var ise 10 yıldan uzun süreli aspirin kullanımı faydalı olabilir.

NE ZAMAN KOLONOSKOPİ YAPTIRILMALI?

– Ailede kolon kanseri öyküsü olanlarda risk normal popülasyona göre 2 kat artar. Genç yaş grubunda bu risk daha belirgindir. Bu nedenle ailede kolon kanseri öyküsü olanlarda beş yılda bir kontrol kolonoskopi yapılmalıdır. Ortalama riske sahip bireylerde dışkıda kan testi yılda bir, kolonoskopi 10 yılda bir defa yapılmalıdır. SÖZCÜ