Küresel gıda fiyatlarındaki artış sürüyor: Sosyal yardımlar yetersiz

Kötü iklim koşulları, artan nakliye maliyetleri ve tedarik sorunları nedeniyle küresel gıda fiyatları yükselmeye devam ediyor. Gıda fiyatlarındaki artış daha çok yoksul kesimleri etkilerken hükümetlerin aldığı önlemler yetersiz kalıyor.

Gıda fiyatları tüm dünyada yükselirken hükümetler de artan fiyatların getirdiği sorunlarla yüz yüze kalıyor.

Hükümetler sosyal yardımları artırmaya çalışsa da pek çok ülkede yardımlar yetersiz.

70’LER SONRASINDAKİ EN YÜKSEK SEVİYEDE

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından açıklanan küresel gıda fiyatları endeksi, haziran ayında 2011 yılından bu yana en yüksek seviyesine çıkmış, eylül ayında ise en son 1970’lerde gördüğü seviyelere ulaşmıştı.

FAO tarafından derlenen, tahıl, yağlı tohum, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen dünya gıda fiyatları ağustos ayında 127,4'e çıktı. Endeksteki yıllık artış ise yüzde 32,9 oldu.

FAO Gıda Fiyat Endeksi. (1961-2021). Grafik: FAO

Fiyat artışlarında kötü hava koşullarının, artan navlun ve gübre maliyetlerinin, nakliye ve işgücü sorunlarının etkili olduğu belirtildi.

YOKSUL ÜLKELERİ DAHA ŞİDDETLİ ETKİLİYOR

Gıda fiyatlarındaki artış en çok gelişmekte olan ülkeleri etkiledi. Azalan döviz rezervleri, bazı ülkelerin ithalat sorunları yaşamasına da sebep oldu. Gıda harcamalarının hane halkı harcamalarındaki payı büyüdükçe sorun daha da büyük hale geliyor.

Gıda harcamalarının hane halkı harcamasındaki payının yüksek olduğu bölgelerde özellikle temel besinlerdeki fiyat artışlarının sosyal etkileri hükümetlerin yüzleşmesi gereken bir sorun olarak ortaya çıkıyor.

Temel besin ürünleri olan et, şeker, tahıl gibi ürünlerdeki fiyat artışları, son yıllarda kaydedilen en yüksek artışlar oldu.

1: Gıda Fiyatları Endeksi. 2: Et. 3: Süt Ürünleri. 4: Tahıl. 5: Yağ. 6: Şeker. Tablo: FOA

Devletler de konu ile ilgili önlem almaya başladı. Sosyal yardımlar arttı ve pek çok ülkede fiyat denetimleri yapılmaya başlandı.

ORTADOĞU’DA PROTESTOLARI TETİKLEMİŞTİ

Buna karşın, bu ülkelerin vatandaşlarındaki memnuniyetsizlik de büyüyor. 2010’lu yılların başındaki yüksek gıda fiyatları bazı Ortadoğu ülkelerindeki protestoları tetiklemişti.

Ancak şu anki gıda fiyatları 2011’in dahi üstüne çıkmış durumda ve artık insanların gıdaya ulaşımı 10 yıl öncesinden daha zor.

TÜM DÜNYADA ETKİLİ

Ortadoğu ülkelerinin dışında Romanya, Arjantin, ABD, Hindistan ve Rusya gibi ülkeler de artan gıda fiyatlarının getirdiği sorunlarla boğuşan ülkeler arasında.

Dünyanın en büyük hububat üreticilerinden olan Romanya, kötü iklim koşulları nedeniyle artan gıda fiyatlarının önüne geçemedi. Ülkede, genel enflasyondaki artışın son 8 yılın en yükseği olması bekleniyor.

ABD’DE GIDA SORUNU SÜRÜYOR

Dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’de, ağustos sonunda yayımlanan ve Bloomberg’in aktardığı bir ankete göre, insanların yüzde 8,6’sı yeterince yemek yiyemediğini söyledi.

Gıda kuponları ve okul yemek programlarının genişletilmesi pandemi süresince alınan geçici önlemler olarak sunuldu. Ancak mevcut yardımlar da sağlıklı ve yeterli gıdaya ulaşımını da tam olarak sağlamak konusunda yetersiz.

Örneğin ABD’de Tarım Bakanlığı tarafından çocuklar için yapılan gıda yardımları için okullara yapılan harcamalarda kısıtlamalara gidildi.

Okul sonrası ve yaz dönemi için öğrencilere yemek yardımı yapılması için yaklaşık 15 milyar dolar ayrıldı ancak okullara verilen öğle yemeği için harcanan para 2019’da 14 milyarken 2020’de 10 milyar dolar oldu.

Okullardaki kahvaltı için harcanan para pandemi öncesine göre 1 milyar dolar azalırken, 137 bin yetişkinin yararlandığı Çocuk ve Yetişkin Bakımı Gıda Programına yapılan harcama ise yine 1 milyar dolar azaldı.

HİNDİSTAN’DA SOSYAL YARDIMLAR YETERSİZ

Hindistan’da ise Başbakan Narendra Modi’nin hükümeti 20,4 milyon ton ücretsiz pirinç ve buğday dağıttı. Ancak bu yardımlara rağmen ülkedeki ciddi yoksulluk nedeniyle gıdaya erişim sorunları devam ediyor.

2020’de Hindistan, Küresel Açlık Endeksi’nde 107 ülke arasında 94. sırada yer aldı.

RUSYA’DA GIDA ENFLASYONU

Rusya’da da gıda enflasyonunu son beş yılın zirvesinde seyrediyor. Dünyanın en büyük hububat üreticisi olan ülkedeki yerel buğday fiyatları Ağustos ayında büyük artış gösterdi. SÖZCÜ