'Yanlış kurallarla doğru sonuç olmaz'

Balyoz davasında Yargıtay’ın cezasını onadığı isimler arasında MHP Milletvekili Engin Alan da yer alınca, tam bir hukuk muamması ortaya çıktı. TBMM Başkanı Cemil Çiçek bile, bütün siyaset ve TBMM deneyimine rağmen, Alan’la ilgili kararın ne olacağına dair kesin konuşamıyor. Çiçek, geçmişteki örnekleri inceletiyor ama bir yandan da mevcut mevzuattaki çelişkili duruma isyan ediyor: “Yanlış kuralla doğru sonuca ulaşamayız...”

Hangi madde geçerli

Anayasanın 74. maddesine göre Alan’ın milletvekili olmasının önünde hiçbir engel yoktu. Çünkü söz konusu maddede “Yirmi beş yaşını dolduran her Türk milletvekili seçilebilir” dedikten sonra ‘terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler’ hükmüne yer veriliyor. Seçim günü Alan hakkında ‘hüküm’ kurulmamış olduğundan aday olup seçilmesi bu maddeye göre mümkün oldu.

Düşmüyor: Peki Alan hakkındaki hüküm, milletvekili seçildikten sonra kurulursa ve kesinleşirse ne olur? Anayasa’nın 83. maddesinin 3. fıkrası şöyle diyor: “TBMM üyesi hakkında, seçiminden önce veya sonra verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi, üyelik sıfatının sona ermesine bırakılır; üyelik süresince zamanaşımı işlemez.” Bu maddeye göre de Engin Alan’ın 2015’te yapılacak genel seçimlere göre milletvekilliği devam edecek.

Düşüyor: Diğer taraftan bir sonraki Anayasa Maddesi, yani 84. maddenin 2’nci fıkrasında ise ‘Milletvekilliğinin kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurula bildirilmesiyle olur’ hükmü yer alıyor. Bu maddeye göre de Alan ile ilgili hüküm kesinleşip TBMM Genel Kurulu’na ulaştığında milletvekilliği düşer.

Çiçek: Bu maddelerle doğru sonuç zor
Kimsenin içinden çıkamadığı bu sorunun yanıtını bilse bilse TBMM Başkanı Cemil Çiçek bilir diye düşünüyordum. Bu nedenle kendisini aradım. Ben daha soruyu sormadan konuyu açan TBMM Başkanı Çiçek’in ilk sözü “Hüküm ne diyor ona bakmak lazım” oldu. Peki hüküm ne diyor? Çiçek, bu soruyu da beklemeden devam etti:

“Taa 1993’te ‘Kuralları değiştirelim, anayasa değişmezse sadece rejim bunalımı değil her türlü bunalım olur’ dedik. 20 sene geçti, hala üstesinden gelemedik. Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun çalışma süresi 19 Ekim’de 2. yılını dolduracak. Ancak hala sonuç alamadık. Üstelik geçmişte hiç yaşanmamış bir durumla karşı karşıyayız. Cezaevinde milletvekilleri var. Anayasada 83, 84, 76 ve 14. maddeler öylece duruyor. Üstelik iki yıldır süren çalışmalarda bu maddelerin yerine geçecek maddeler konusunda da uzlaşma yok. Yarısı kırmızı yarısı yeşil yazılmış. Yanlış kurallar yürürlükte kalırken doğru sonuca ulaşamayız.”

Çiçek, sorunun kişilerle değil kurallarla ilgili olduğununun altını tekrar tekrar çizerken “Bu kural yanlışsa şimdi A kişisini etkiliyor, yarın B kişisini etkiler” dedi. Ben yine de mevcut mevzuat ya da yeni anayasa olmadan kısmi anayasa değişiklikleriyle sorunun çözülüp çözülemeyeceğini sordum. Önce derin bir nefes alıp “Keşke 4 siyasi parti ortak irade ortaya koysaydı ve yeni bir anayasa yapabilseydik” dedi. Ardından Başbakan’ın “uzlaşılan maddeleri çıkaralım” sözlerini anımsatıp şunları söyledi: “O zaman madde sayısı 48’di, şimdi 60 oldu. Eminim yoğun bir çabayla 100’e de olabilir. Uzlaşılan maddeler değişirken (geçici bir maddeyle) Anayasa’nın 14. maddesi kaldırılırsa 83 ve 84. maddelerden kaynaklanan sorunu çözebilmek daha kolay olabilir.”

Örnekler inceleniyor

Çiçek, konuyla ilgili bilgi sahibi hukukçuların yorumlarını öğrenmek istiyor. Bir taraftan da geçmişte ne tür uygulamalara gidilmiş ona bakılıyor. En son Bağımsız Van Milletvekili Kemal Aktaş cezaevindeyken hakkındaki hüküm kesinleşmiş, buna rağmen milletvekilliği düşmemişti.

Çiçek, “Bu örnek şimdi konuştuğumuz durum için geçerli olamaz çünkü 3. Yargı Paketi’nde Aktaş’ın durumu değişti” dedi. Peki ya başörtüsü ile TBMM Genel Kurulu’na girdikten sonra milletvekilliği düşürülen Merve Kavakçı’nın durumu: Orada da 84. maddenin 2. fıkrası uygulanmış ve TBMM’de oylama yapılmaksızın Kavakçı’nın vekilliği hakkındaki vatandaşlıktan çıkarılma kararı Genel Kurul’a ulaşır ulaşmaz düşürülmüştü. Bu işlem yapıldığında da bazı hukukçular “Vatandaşlıktan çıkaramazsınız, dönem sonunu beklemek zorundasınız” görüşünü dillendirmişti.