Türkiye-ABD ilişkileri Onarılmalı

"ABD’nin, Türkiye ile güvenlik ortaklığının candırılmasına yeni bir ivme kazandırarak Ortadoğu ve Fars Körfezi’ndeki güvenlik ortamının iyileştirilmesine yönelik önemli bir adım atabileceği" savunuldu. -Türkiye’de iç gerginlikleri, hükümet-ordu ilişkileri ve "Ergenekon soruşturması" üzerinde duran raporda türban yasağını kaldırma kararının "ciddi bir stratejik hata" olarak yorumlanırken Aktütün saldırısı ve "Ergenekon" olayının ordunun itibarına zarar verdiği de öne sürüldü. WASHİNGTON(ANKA) - ABD ile Türkiye arasındaki güvenlik ortaklığının canlandırılmasının, ABD’nin dış politikasında başlıca bir hedef olması gerektiği bildirildi. Rand Corporation tarafından yayınlanan "Sorunlu bir Ortaklık. Küresel Jeopolitik Değişim Döneminde ABD-Türkiye İlişkileri" konulu raporunda Türkiye-ABD ilişkilerinin onarılmasına ciddi bir ihtiyaç bulunduğu öne sürüldü. Türkiye’de iç gerginlikleri, hükümet-ordu ilişkileri ve "Ergenekon" üzerinde de durulduğu raporda türban yasağını kaldırma kararının "ciddi bir stratejik hata" olarak yorumlandı. Raporda, Aktütün saldırısı ve "Ergenekon" olayının ordunun itibarına ciddi zarar verdiği de savunuluyor. Rand Corporation tarafından yayınlanan "Sorunlu bir Ortaklık. Küresel Jeopolitik Değişim Döneminde ABD-Türkiye İlişkileri" konulu, 138 sayfalık raporunda Türkiye ile güçlü güvenlik ortaklığının son 25 yılda ABD’nin politikasının önemli bir unsuru oluşturduğunu ancak son yıllarda "ABD-Türkiye ilişkilerinin ciddi bir biçimde bozulduğu, ve onarmaya büyük bir ihtiyacı olduğu" öne sürüldü. "ABD’nin Türkiye ile güvenlik ortaklığının canlandırılmasına yeni bir ivme kazandırarak Ortadoğu ve Fars Körfezi’ndeki güvenlik ortamının iyileştirilmesine yönelik önemli bir adım atabileceği" savunulan raporda Türkiye’nin ABD için giderek daha büyük bir stratejik önemi olan Orta Doğu, Fars Körfezi, Avrupa ve Kafkaslar’da Türkiye’nin "kritik" bir rol oynadığı belirtildi. Raporda ABD’de yeni bir yönetiminin varlığının Washington’un Ankara ile ilişkilerin sağlamlaştırılması için önemli bir fırsat oluşturduğu da belirtildiği raporda "Sonuç olarak ABD-Türkiye güvenlik ortaklığının canlandırılması, ABD’nin dış politikasının başlıca bir hedefe olmalı" denildi. Rand Corporation’ın Avrupa Güvenliği kıdemli uzmanı Stephen Larrabee tarafından kaleme alınan raporda soğuk savaşının sonundan bu yana Türkiye’nin dış politikasında çok önemli bir evrim yaşandığı, Sovyet tehdidinin sona ermesinin Türkiye’nin ABD’ye bağımlılığını azaltırken daha önce Türkiye tarafından ihmal edilen bölgelerde yeni fırsatlar yarattığı görüşü de dile getirildi. -"KEMALİST DEVRİME MEYDAN OKUYAN İÇ GELİŞMELER"- Türk liderlerinin, bu "diplomatik esnekliği" söz konusu bölgelerde yeni ilişkileri kurarak kullanmayı amaçladıkları da ifade edilirken "Türk dış politikasındaki genişlemeye, Türk cumhuriyeti’nin temeli aldığı Kemalist devrimin birçok temel ilkelerine meydan okuyan önemli iç değişimler eşlik etti" denildi. Kemalizm’in "önemli bir sosyal ve siyasi güç" olmayı sürdürmekle birlikte son yıllarda ortaya çıkan "yeni siyasi ve sosyal elitlerin Kemalist elidin Türk siyasi hayatındaki geleneksel hakimiyetine giderek meydan okuduğu" savına da yer verildiği raporun Türkiye’deki "artan kutuplaşmanın" değerlendirildiği bölümünde AKP’nin iktidarının ilk yıllarında genellikle Kemalist düzeni karşısına alacak tartışmalı önlemlerdan kaçındığı ancak 2007 yılından itibaren iç gerginliklerin yoğunlaştığı kaydedildi. -"TÜRBAN YASAĞINI KALDIRMA KARARI CİDDİ STRATEJİK HATA"- Eşi türbanlı olan Abdullah Gül’ün Cumhurbaşkanı olarak seçilmesi ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın türban yasağını kaldırma kararı olmak üzere, iki gelişmenin özellikle "sosyal gerginliklerin tırmanmasına katkıda bulunduğu" savunulan raporda, Erdoğan’ın bu kararının arkasındaki olası nedenlere değindikten sonra "Bu adımın arkasındaki nedenler ne olursa olsun, Erdoğan’ın türban yasağını kaldırma kararının çok ciddi bir stratejik hata olduğu kanıtlandı. Kemalistler arasında güçlü bir tepki yarattı ve Türkiye’nin savaş sonrası tarihinde en ciddi siyasi krizlerden birini tetikledi" yorumu yapıldı. Rand, ayrıca daha önce başlıca öncelikleri olacağını açıkladığı, anayasa reformuna ve Türkiye’nin AB sürecini canlandırmaya odaklanmak yerine türban yasağını kaldırmaya yönelmesinin Erdoğan’ın "basiretli bir siyasi lider olarak inandırıcılığına ve itibarına zarar verdiği"ni de öne sürdü. -"ASKERLER İLE GERGİNLİKLER"- Raporun dikkat çeken diğer bir bölümünde "AKP ile askerler arasındaki gerginlikler" inceleniyor. "Son dönemdeki kutuplaşmanın AKP ile ordu arasındaki gerginlikleri arttırdığı"nın altı çizilirken son yıllarda önemli hukuki reformların sonucunda ordunun siyasi etkisinin azaldığı kaydedildi. "Askeri liderliğinin İslamci köktendinciliği, Türkiye’nin güvenliğine tehdit olarak gördüğünü ve İslami kökleri nedeniyle AKP konusunda derin kuşkularının bulunduğu" görüşüne de dile getirildiği raporda, askerlerin Gül’un Cumhurbaşkanı olarak seçilmesi halinde "olası bir darbe" yönündeki "örtülü tehdidinin geri teptiği" vurgulandı. AKP’nin kapatılması davasına ilişkin Anayasa Mahkemesi’nin kararı ardından Erdoğan’ın, orduyu karşısına alabilecek adımlardan atmama konusunda daha dikkatli olduğu öne sürülen raporda ordunun son yıllarda "itibarına zarar" veren gelişmeler üzerinde de duruldu. -"ORDUNUN İMAJI LEKELENDİ"- Rand, Aktütün karakoluna saldırısının "Türk ordusunun imajını ve inandırıcılığına zarar verdiği" nin savunduğu raporunda "Ergenekon soruşturması"nın çerçevesinde emekli askerlerin tutuklanmasının ordunun itibarına "zarar verdiği"ne dikkat çekti. AKP ve Gülen hareketine karşı eylem planının varlığına ilişkin savların ardından "ordunun kamuoyu önünde "görülmemiş eleştiriler"e maruz kaldığı belirten Rand, "Ordu hala Türk siyasetinde etkin bir güç olmayı sürdürse de imajı lekelendi ve artık dokunulmaz gibi görünmüyor" yorumunu da yaptı. AKP’nin askeri yargı konusunda attığı adımlara da işaret edildiği raporda şöyle denildi: "Uzun vadede, sivil-asker ilişkilerin rotası, büyük ölçüde, başta PKK’nın oluşturduğu tehdit olmak üzere, Kürt sorunundaki gelişmelere ve Erdoğan’ın, askerler tarafından laikliğe tehdit olarak algılanan önlemler almaktan kaçırma isteğine bağlı olacak. Eğer, Kürt sorunu alevlenir veya Erdoğan, AKP içerisinde daha açık bir İslamcı gündemin izlenmesi için artan bir baskı ile karşılaşırsa ordu ile gerginlikler artabilir." Bu konuda Türkiye’nin dış güvenlik ortamının önemli bir faktör olacağını vurgulayan Rand, "Eğer Türkiye’nin, başta Kuzey Irak olmak üzere, komşuları ile ilişkileri daha istikrarlı hale gelir ve PKK’nın oluşturduğu tehdit azalırsa, ordu, gücünün ve Türk siyasetindeki etkinliğinin azaltmasını kabul etmeye daha hazır olabilir" görüşünü de savundu. (ANKA) (CN/BÜN)