Maaşın üçte ikisi eve gelmeden eriyor

Türkiye'de sabit gelirliler, aylık kazançlarının yarıya yakınını kira ve gıdaya ayırıyor. Bu giderlere ulaşım masrafları da eklenince maaşın yaklaşık üçte ikisi erimiş oluyor.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Hanehalkı Bütçe Araştırması'nın 2013 yılı verilerine göre, Türkiye genelinde hanehalklarının harcamaları içinde en yüksek payı yüzde 25 ile konut ve kira alırken, yüzde 19.9'u gıda ve alkolsüz içeceklere ve yüzde 17.4'ü de ulaştırmaya ayrılıyor. Böylece, gelirin yüzde 62.3'lük bölümü bu üç kalem ile birlikte eritilmiş oluyor.

AYLIK TÜKETİM HARCAMASI 2 BİN 572 LİRA

TÜİK verilerine göre, Türkiye'de hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması, 2012 yılındaki 2 bin 366 liradan, yüzde 8.7 artışla 2 bin 572 liraya çıktı. 2013 yılında kentsel yerlerde 2 bin 851 lira olan hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması, kırsal yerlerde bin 910 lira olarak hesaplandı.

GIDANIN PAYI 2013 YILINDA ARTTI

Araştırmanın 2012 ve 2013 yılı sonuçları karşılaştırıldığında; 2012 yılında yüzde 19.6 olan gıda ve alkolsüz içecekler payının 2013'de yüzde 19.9'a çıktığı, konut ve kira harcamaları payının yüzde 25.8'den yüzde 25.0'e gerilediği görüldü. Ulaştırmanın payı ise yüzde 17.2'den yüzde 17.4'e çıktı.

Bunun yanında, giyim ve ayakkabı harcamalarının payı yüzde 5.4'ten yüzde 5.3'e, ev eşyasının payı yüzde 6.7'den yüzde 6.6'ya, kültür ve eğlencenin payı da yüzde 3.2'den, yüzde 3.1'e gerilerken, alkollü içecek, sigara ve tütün harcamalarının payı yüzde 4.2 düzeyinde kaldı.

Sağlık harcamalarının payı yüzde 1.8'den yüzde 2.1'e, haberleşmenin payı yüzde 3.9'dan yüzde 4.0'e, eğitimin payı yüzde 2.3'den yüzde 2.4'e ve otel ve lokantanın payı da yüzde 58'den, yüzde 5.9'a çıktı.

YOKSULUN GIDA HARCAMASI YÜZDE 28.8

Hane gelirlerine göre sıralı yüzde 20'lik gruplar itibariyle tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında, en yoksul yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalklarının gıda ve alkolsüz içeçecekler harcamasına ayırdıkları pay yüzde 28.8 düzeyindeyken, en zengin yüzde 20'lik gruptaki hanehalklarının ayırdığı pay yüzde 14.6 olarak belirlendi.

En yoksullar eğitime harcamalarının yalnızca yüzde 0.7'sini ayırabilirken, bu oran en zenginler için yüzde 4 oldu.

ÇOK HARCAMA PAYINA AZ GIDA

Gelirlerinin neredeyse üçte birini gıdaya ayıran en yoksul yüzde 20'lik dilimin toplam gıda harcamaları içindeki payı yüzde 12.7'de kaldı. Gelirinin yalnızca yüzde 14.6'sını gıdaya ayıran en zengin yüzde 20'lik kesimin gıda harcamaları ise toplam harcamaların yüzde 27.3'ünü oluşturdu.

Yine konut ve kiraya gelirlerinin dörtte birini ayıran en yoksulların bu harcamaların toplamındaki payı yüzde 11.7'de kalırken, en zengin beşte birlik bölüm, yüzde 31.6 ile bu harcamaların üçte birini yaptılar.

YOKSULLARDAN EĞİTİME PARA ÇIKMADI

Eğitim harcamalarına gelirinin ancak yüzde 0.7'sini ayırabilen en yoksul kesimin toplam eğitim harcamaları içindeki payı yüzde 2.5'te kalırken, en zengin yüzde 20'lik kesim, toplam eğitim harcamalarının yüzde 63.5'ini yaptı. Ulaştırma için yapılan harcamaların yalnızca yüzde 4.1'i en yoksul kesim tarafından yapılırken, en zenginler yüzde 47.2 ile tüm ulaşım harcamlaranın neredeyse yarısını yaptı.

EMEKLİLERİN GIDAYA AYIRDIĞI PAY DAHA BÜYÜK

Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları gıda harcamasına YÜZDE 17.9 pay ayırırken, emeklilik geliri olan hanehalklarının ayırdığı pay yüzde 24.8'i buldu.

Konut ve kira harcamalarına ayrılan payın en yüksek olduğu grup yüzde 34.5 ile yaşlılık maaşı olan hanehalkları yaparken, yüzde 21.7 ile en düşük pay ayıran hanehalklarının temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hanehalkları olduğu görüldü.

Temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hanehalklarının toplam harcamasının yüzde 19.7'si ulaştırma harcaması iken temel gelir kaynağı diğer karşılıksız gelirler olan hanehalklarının toplam harcamasının yüzde 7.9'unu ulaştırma harcamaları oluşturdu.