Seçimlerde İlk kez Komünist Bir Başkan Kazandı

Ulaş Üstündağ Ege’nin Sesi/ Türkiye’de yerel seçimlerde en sürpriz  sonuçlardan biriside Tunceli’nin Ovacık ilçesinde yaşandı. Ovacık’ta Demokratik Halklar Federasyonu’nun desteğiyle seçime giren Türkiye Komünist Partisi adayı Mehmet Fatih Maçoğlu seçimi kazanarak ilk TKP’li belediye başkanı oldu. Böylece Türkiye’de adında “komünist” geçen bir parti ilk defa  belediye yönetimine sahip oldu.

Komünist Belediye Başkanı Neler yapmayı planlıyor?

Tunceli devlet hastanesinde 25 yıl sağlık memuru olarak çalışan Mehmet Fatih Maçoğlu Vatan Gazetesine verdiği röportajda ilk icraatları olarak elektrik ve su fiyatlarına bir düzenleme getireceğini söyledi.  Toplu ulaşımı da ücretsiz hale getirecek olan ilk komünist belediye başkanının icraatları merakla beklenmeye başlandı.  Türkiye’de yerel seçimlere giren bir çok partinin programında serbest piyasa ekonomisi yazarken ilk komünist belediye başkanı  icraatları ile neoliberal politikaların Ovacık’ta uygulanmayacağını göstermek istiyor.

Belediye başkanlığı maaşının da ihtiyacı dışında kalanları öğrencilere burs olarak dağıtacak olan Maçoğlu kentin gelişimi için ise dayanışma yolu ile gelir elde etmeyi umuyor.  Avrupa Birliği’nin projelerine de uzak durmayacağını belirtti.  İnsanların en temel ihtiyaçlarından olan su,elektrik ve ulaşım üzerindeki piyasa ekonomisinin tekelini kıracak olan Maçoğlu temel ihtiyaçlar üzerinde kar amacı gütmeye karşı çıkıyor. Sağlık Memuru olarak çalışan Mehmet Fatih Maçaoğlu çevresinde yaptığı ücretsiz aşılarla ve iğnelerle tanınıyor. Kent yaşamında kadın ve erkek eşitliğini de sağlamaya yönelik politikalar üreteceğini belirten Maçaoğlu  kadınlara yönelik kültür evleri de dizayn etmeyi planlıyor.  Belediye Başkanı Maçoğlu Belediyenin makam aracını da ihtiyacı olmadan kullanmayacak. TKP’nin her yıl Küba’ya gönderdiği 3 öğrenci de bu kez Ovacık’tan yollanacak. Belediye yönetiminde de katılımcı demokrasinin ilkeleri gereğince halk meclisleri kuracak olan ilk komünist belediye başkanı belediyeyi halkla beraber yönetmeyi planlıyor.

Osman Özgüven sosyal belediyecilik tarihine geçmişti

Özelleştirmeci ve piyasacı politikalara karşı politikalara karşı halkçı uygulamalar Türkiye demokrasi tarihine yabancı değil. Yakın geçmişte Dikili’nin Castro’su olarak bilinen Osman Özgüven’de sosyal belediyecilik alanında dünya tarihine geçecek önemli uygulamalar gerçekleştirmişti. Hakça ve adilce bir yönetim sağlayan Özgüven Dikili’de temel bir yaşam hakkı olan suyu 10 tona kadar ücretsiz vermişti. Ayrıca camilere ve okullara da sular ücretsiz olarak dağıtılmaktaydı. Ulaşım ve sağlık alanında da piyasacı politikalar reddeden Osman Özgüven  ücretsiz ulaşım ve sağlık hakkı sağlamaktaydı.  Yine benzer bir yaşam hakkı olan ısınma sorununu da Başkan, 50 lira abonelik karşılığında bütün ilçeye Jeotermal ısınma sunarak sağladı.  Osman Özgüven’in sosyal belediyecilik uygulamaları “belediye bütçesini zarara uygulatmaktan dolayı” yargılandı. Özgüven’in halkçı uygulamalarına karşı başka davalarda açılarak sosyal belediyecilik uygulamaları sindirilmeye çalışıldı.

Fikri Sönmez sosyalist bir yönetim kurmaktan dolayı yargılandı

12 Eylül öncesinde de Türkiye’de sol hareketin simgelerinden olan Ordu’nun Fatsa ilçesinde de kamuoyunda “Terzi Fikri” adıyla bilinen Fikri Sönmez  1979 yılında yapılan seçimleri kazanmıştı. Yapılan seçimlere bağımsız olarak giren Fikri Sönmez Adalet Partisi’nin ve Cumhuriyet Halk Partisi’nin toplam oylarından daha fazla oy olarak belediye başkanı olmuştu.  Belediye başkanı olarak seçildikten sonra Fatsa’yı 11 yerel bölgeye ayırarak halk meclisleri oluşturan Fikri Sönmez halkın belediye yönetimine katılımını doğrudan demokrasiyi uygulayarak sağlıyordu.  Halk komitelerinden kentin sorunları olan içki,kumar ve kadına karşı şiddete karşı mücadele kararları alınıyordu.  Komitelerin gerçekleştirdiği diğer önemli bir çalışma ise “çamura son” kampanyasıydı.  Bu kampanya ile eski belediye başkanından kalan çamurlu yollar Fatsa halkının el ele vermesiyle temizlenmişti.  Fatsa’da Fikri Sönmez karaborsaya karşıda önemli mücadeleler veriyordu.  12 Eylül öncesinde Fatsa Komünü olarak bilinen bu yerel yönetim deneyimi devlet politikacılarının tepkisini çekmekteydi.  Dönemin Başbakanı Süleyman Demirel  50 kişinin üzerinde ölümle sonuçlanan Çorum olaylarına atıfta bulunarak” Çorum’u Bırakın Fatsa’ya bakın” diyordu.  Bu söylenen sözler Fatsa’ya yapılacak olan operasyonun ilk sinyalleri olmaktaydı.  11 Temmuz 1980’de ilçeye “Nokta Operasyonu “olarak bilinen bir askeri  operasyon düzenlendi.  Fikri Sönmez ve arkadaşları tutuklanarak cezaevine gönderildi. Cezaevinde Fikri Sönmez’in 1985 yılında kalp krizi geçirerek öldüğü açıklandı.

Türkiye’de demokrasi tarihinde halkçı yerel yönetim deneyimleri dünya belediyecilik tarihinde önemli bir yere sahip olmakla beraber yerli ve yabancı birçok araştırmaya konu olmuştur.

Aydın Erten'de Halkçı uygulamalarıyla biliniyordu

İzmir’in belleğine kazılmış en önemli belediye başkanlarından olan Aydın Erten’de yapmış olduğu halkçı uygulamalarla biliniyordu.68 kuşağından olan Erten Adalet Partisi’nin kalesi olarak bilinen Gültepe’de yerel seçimleri kazanmıştı.1973 seçimlerinde  belediye başkanı olan Aydın Erten TEK’in elektrik direği bağlamayı reddettiği Gültepe’de, sabaha kadar işçileriyle birlikte çalışıp direk dikti. Toros Mahallesi’nde sosyal konut yapılması için halka arsa dağıttı. Kurduğu tesis ile belediye aracılığıyla ekmek üretti. Halka ucuz ekmek dağıttı.

Aydın Erten  İzmir’in köylerinde gerçekleşen toprak işgali eylemlerine katılarak yoksul köylüye destek oluyordu.1977 seçimlerinde tekrar başa gelen Erten İzmir’deki tarihi Tariş Direnişe destek vererek burada da işçilerden yana bir tutum aldı.12 Eylül döneminde görevden alınan Erten 17 yıl boyunca siyasi yasaklılar listesine girdi.