Çocuklara gelişigüzel vitamin takviyesi vermeyin

Son yıllarda çocuklara da çok fazla vitamin-mineral yüklemesi yapıldığını belirten Çakır, ‘‘Oysa bu tür desteklerin gelişigüzel kullanımı kalpte ritm bozukluğundan karaciğer yetmezliğine kadar birçok ciddi soruna yol açabilir’’ uyarısında bulundu…

Özellikle pandemiyle birlikte yetişkinler kadar çocuklarda da vitamin-mineral takviyelerinin kullanımı hızlı arttı. Bu destekler, ebeveynler tarafından özellikle okul çağı çocuklarını hastalıklardan korumak adına tercih edilmeye başladı. Ancak zararsız gibi düşünülen bu desteklerin mutlaka doktor önerisiyle kullanılması gerektiğini vurgulayan Beslenme ve Diyet Uzmanı Gizem Görmüş Çakır, anne-babaları hem uyardı hem de  önemli bilgiler verdi. İşte açıklamaları…

Beslenme ve Diyet Uzmanı Gizem Görmüş Çakır

FAZLASI HASTA EDİYOR

Kalsiyum

Kalsiyum, çocukların sağlıklı gelişimi için gerekli olan bir mineral. Çocukluk çağında günlük 800 miligram kalsiyum alınması gerekir. Bu ihtiyacı karşılamak için çocuklara kalsiyum otanı yüksek olan keçi sütü ve keçi sütü ürünleri tüketme alışkanlığı kazandırılmalıdır. Fazla kalsiyum; kas güçsüzlüğü, halsizlik, konsantrasyon bozukluğu, düşünme güçlüğü,  sindirim sistemi, alerjik ve ümminolojik hastalıklara davetiye çıkarabilir.

Potasyum

Potasyumdan zengin besinler; yeşil mercimek, kuru hurma, ıspanak, avokado, mantar, ceviz, kayısı, enginar, patates ve muzdur. Alınan potasyum miktarı yüksek olursa solunum yetmezliği, kalpte ritim bozuklukları ve kalpte yüksek miktarda toksik madde oluşumu gibi sağlık sorunlarına sebebiyet verebilir.

D Vitamini

D vitamini eksikliği çocuklarda kemik gelişimini olumsuz etkileyen ve raşitizm gibi hastalıklara yol açan bir faktördür. En iyi D vitamini kaynağı güneştir. Süt ve süt ürünleri, balık D vitamini kaynaklarıdır. Ancak fazla miktarı böbreklerde taş oluşumuna, kalsiyum yükselmesine ve kafa içi basıncın artmasına neden olur.

Omega 3

Omega-3 desteklerinin fazlası çocuklarda daha net belirtilerle seyreder. Bunlar; ishal, reflü, kan basıncında düşme, kan şekerinde yükselme ve uykusuzluktur. Balık yağında bulunan Omega-3 ise aşırı alındığında kemik gelişimini bozarak beklenenin aksine boy kısalığı yapabilir. Balık ve ceviz içerdiği Omega-3 yağları ile bağışıklığı destekler. Çocuklar haftada bir kez balık ve her gün ceviz tüketmelidir.

B12 Vitamini

En çok kırmızı et, balık, tavuk ve süt ürünlerinde bulunan B12 vitamin önemli vitaminler arasında yer alır. Çocuklarda genellikle eksikliği üzerinde durulsa da yüksek serum vitamin B12 seviyeleri sık görülen ve hafife alınan bir anomalidir. Çocukların serum B12 vitamini değerleri  <200 pg/mL olması eksiklik; 200-300 pg/mL arasında olması ise sınırda değer olarak bilinmektedir. Fazla alınan B12 kolesterol yüksekliği, karaciğer yetmezliği ve insülin direncine sebep verebilir.

C vitamini

Meyvelerden özellikle turunçgiller, portakal, mandalina, kivi ve limon C vitamini içeriği ile öne çıkmaktadır. Günde en az 1 portakal, 1 kivi ya da 2 mandalina, okul çağındaki çocukların günlük ihtiyacı olan C vitaminini karşılar. Aşırı C vitamini alımının ise vücutta pre-kanserojen madde üretimini artırdığı ileri sürülmektedir.

Sağlıklı beslenme yolları

Okul çağındaki çocukların sağlıklı beslenebilmeleri için sabah kahvaltısında 1 bardak süt veya meyve suyu, 1 yumurta, peynir ve zeytin olmalıdır. Öğle yemeğinde et, tavuk, balık ürünlerinden biri yanına da havuç ve yeşillik eklenebilir. Bu besinlere 1 dilim tam buğday ekmeği ya da bulgur pilavı eşlik edebilir. Akşam ise 3 ızgara köfte veya fırında et veya haşlama tavuk veya balık veya kuru bakliyatlı bir yemek veya etli/etsiz sebze yemeği de tüketebilir. Ara öğünlerde de birer porsiyon meyve, kuruyemiş ve yoğurt verilebilir.

İyot, çinko ve demir

Çocuklarda, eksikliği en sık görülen mineraller; demir, iyot ve çinkodur. İyot fazla tüketildiğinde, tiroid bezinin hormon üretimini bozar. Çinkonun fazlası da zehirlenmeye bağlı kas krampları, bağışıklığın azalması, ishal, baş ağrısı gibi yan etkilere sebep olabilir. Demirin fazlası ise halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, baş ağrısı, mide bulantısı gibi sağlık sorunlarına, kalp kasında fonksiyon bozukluklarına yol açar. Bu yüzden iyot, çinko ve demir eksikliğinde doktor önerisiyle takviye alınmalıdır.

Beslenme çantalarında hangi gıdalar olmalı?

Çocukların beslenme çantalarına tam tahıllı sandviç ekmeği arasına; peynir veya ızgara köfte veya ızgara tavukla beraber yeşillik konabilir. Okul saatlerine göre ara öğün olarak tüketilmesi için mutlaka meyve, fındık, ceviz, süt veya evde yapılmış meyveli kek tarzı gıdalar eklenebilir. Çocukların yanlarına mutlaka su verilmeli; böylece su içme alışkanlıklarının oluşturulması sağlanmalıdır. Çikolata ve şeker yerine sütlü tatlılar, evde yapılmış meyveli süt veya yoğurt tercih edilebilir.

Sözcü