İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’ndan 2024-2025 Tiyatro Sezonu’na ilişkin değerlendirme

İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları (İzBBŞT), 2024-2025 tiyatro sezonunda izleyiciyle buluşturduğu oyunlar, gerçekleştirdiği turneler ve ulaşmış olduğu seyirci sayısıyla dikkat çekici bir başarıya imza attı.

Eylül 2024’te Genel Sanat Yönetmenliği görevine Levent Üzümcü’nün getirilmesinin ardından yeni bir vizyonla sezona hazırlanan İzBBŞT, Ekim ayında perdelerini açtı. Yeni sezonda “Rüstemoğlu Cemal’in Tuhaf Hikayesi”, “Çok Tuhaf Soruşturma”, “Demokrasi Gemisi” ve “Şehirler Yollar Hikâyeler” adlı dört yeni oyunla İzmirli sanatseverlerin karşısına çıkan İzBBŞT, sezon boyunca ikisi çocuk oyunu olmak üzere toplam 9 farklı oyun sahneledi. 

Bu sezonda beş ilçeyi kapsayan turnelerle birlikte toplamda 144 gösterim gerçekleştirildi. Bu gösterimlerde toplam 35.773 seyirciye ulaşıldı.

İzBBŞT Öğretmenler Günü, Kadınlar Günü, Nazım Hikmet’in ölüm yıldönümü gibi özel günlerde de ücretsiz özel etkinler düzenledi. Son olarak Nazım Hikmet’in ölüm yıldönümünde Nazım Hikmet’in “Kuvâyi Milliye Destanı” dinleti formunda izleyicilerle buluştu. Bu dönemde İzBBŞT sosyal sorumluluk projeleri ile de İzmirlilerle buluştu. İzBBŞT oyuncularının sahnelediği, oyunda kullanılan ve çocuklara da dağıtılan kuklaların İzBBŞT teknik personeli tarafından üretildiği “Kendini Arayan Zürafa” adlı kukla oyunu, İzBB Mercek Projesi ve Kütüphaneler Şube Müdürlüğü katkıları ile ortaöğretim düzeyindeki çocuklarımıza ulaştı. Ayrıca, şehrimizdeki çocuk hastanelerinin onkoloji servislerinde tedavi gören çocuklarımızın, fiziksel sağlıklarına kavuşma çabalarına destek olmak, onlara moral kazandırmak amacıyla İzBBŞT oyuncularının hazırladığı gösterilerle çocuklarımızın yanında olmaya hazırlanıyor.  Buluşmaların ilki önümüzdeki günlerde gerçekleşecek. Bu ziyaretlerin periyodik olarak düzenlenmesi planlanıyor.

2024-2025 Sezonunda diğer illerdeki şehir tiyatroları ile bağını kuvvetlendirmek için adım atan İzBBŞT “Oyun Değişim Programı”nı başlattı. Bu kapsamda ilk mutabakat metni Bursa Şehir Tiyatrosu ile imzalandı. Protokol kapsamında Bursa BB Şehir Tiyatrosu’nun “Süleyman ve Öbürsüler” adlı oyunu İzBBŞT İsmet İnönü Sahnesi’nde İzmirli seyircilerle buluşurken. İzBBŞT de “Yolcu” adlı oyununu Bursa Tayyare Kültür Merkezi’nde Bursalı seyircilerin beğenisine sundu. 2025-2026 sezonunda başta Eskişehir BB Şehir Tiyatroları olmak üzere, diğer illerle de benzer mutabakatların sağlanması planlanıyor. 

Bunların yanı sıra, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay’ın kent vizyonu altında ortaya koyduğu eserler ve projelerle İzmir’deki kültür ve sanat yaşamına önemli katkılar sağlayan İzmir Şehir Tiyatroları’nın yıllık olağan Danışma Kurulu toplantısı iki ayrı oturumda gerçekleşti. 

İlk oturum Akdeniz Akademisi Toplantı salonunda belediye bürokratları ve Danışma Kurulu üyeleri arasında gerçekleşirken ikinci oturum Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde (AASSM) hibrit olarak gerçekleşti. Toplantıya İzBB Başkanı Dr. Cemil Tugay, İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmeni Levent Üzümcü, Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Pınar Okyay, Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanı Yener Ceylan ile İzBBŞT Şube Müdürü İlayda Akbıyık’ın yanı sıra Danışma Kurulu üyel

eri Prof. Dr. Semih Çelenk, Dr. Efdal Sevinçli, Cem İdiz, Zeynep Altıok Akatlı, Hakan Dündar, Doç. Dr. Kadir Çevik, Müjdat Albak, Orhan Alkaya ve İzBBŞT Direktörleri katılmıştır. Bu toplantılar sonucunda Danışma Kurulunun da önerisi ile aşağıdaki bilgilendirmenin yapılması kararlaştırılmıştır. 
İzBBŞT, kuruluşundan itibaren kamu hizmeti anlayışıyla yürüttüğü sanatsal faaliyetlerini, şeffaflık ve katılımcılık ilkeleri doğrultusunda sürdürmektedir. 

2024 yılı Eylül ayında, İzBBŞT Genel Sanat Yönetmenliği (GSY) için açılan başvuru süreci sonucunda Sayın Levent Üzümcü’nün GSY olarak görevlendirilmesi uygun görülmüştür. Sayın Üzümcü’nün atama süreci, yönergede belirtildiği üzere Belediye Başkanlığı tarafından oluşturulan Danışma Kurulu’nun oybirliğiyle sunduğu önseçimindeki önerileri ve belediye başkanımızın atamasıyla tamamlanmıştır.

Danışma Kurulu, İzBBŞT’nin yönetim organları arasında yer almamaktadır. Kurulumuzda ve tiyatro çevrelerindeki değerlendirmelerde Danışma Kurulu’nun zaman zaman bir “vesayet organı” gibi algılanması nedeniyle bu hususun netleştirilmesi gerekmektedir. Danışma Kurulu, Belediye Başkanlığı’na bağlı, yalnızca değerlendirme, raporlama ve öneri sunma görevine sahip istişari bir organdır. Karar yetkisi bulunmamakta olup, Şehir Tiyatrosu’nun idari ya da sanatsal karar alma süreçlerine müdahil değildir. Kurul üyeleri bu görevleri karşılığında herhangi bir maaş almamakta; yalnızca sundukları dönemsel raporlar karşılığında raportörlük ücreti almaktadır.
Tiyatronun yönetim kurulundaki biçimsel değişimin önceki döneme göre tiyatronun özerk yapısını zedelediğine ve karar alma mekanizmasını bürokrasi lehine değiştirdiğine yönelik iddialar ise fiili durumu yansıtmamaktadır. Yeni Yönetim Kurulu yapısında; Genel Sekreter Yardımcısı, Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanı, Şube Müdürü’nün yanında Genel Sanat Yönetmeni, GSY Yardımcısı ve kurum çalışanlarının oylarıyla belirlenen oyuncu, teknik personel ve iletişim birimlerinden 4 temsilci yer almaktadır. Bu yapılanmayla tiyatro çalışanlarının temsilinin güçlendirilmesi ve karar alma süreçlerine etkin katılım sağlanması hedeflenmiştir. 
Sayın Levent Üzümcü, göreve başladığı tarihten itibaren kamu kaynaklarının daha etkin ve verimli kullanımı amacıyla bazı yapısal değişiklikler gerçekleştirmiştir. Bu kapsamda, ihaleye dayalı üretim modelinin yarattığı bürokratik ve mali yüklerin azaltılması için tiyatroya ait üretim atölyelerinin kurulmasına yönelik çalışmalar başlatılmış ve kısa sürede olumlu sonuçlar alınmıştır. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay’ın da katıldığı son yapılan Danışma Kurulu toplantısında, bu atölyelerin ivedilikle hayata geçirileceği ve İzBBŞT’ye içinde sahneleri, prova salonları ve yönetim ofislerinin bulunduğu müstakil bir tiyatro binasının hızla kazandırılması için çalışmalara başlanacağı yönünde kendisi tarafından söz verilmiştir.
İzBBŞT’nin bir diğer hedefi de tiyatro sanatını kentin tüm bölgelerine yaymak ve erişilebilirliği artırmaktır. Bu doğrultuda Karşıyaka, Buca, Balçova ve Bornova’da düzenli temsiller yapılması hedeflenmekte olup, bu amaçla 2024 yılı içerisinde sınavla 20 oyuncu ve 14 teknik personel istihdam edilmiştir. Bu süreç, liyakate dayalı, şeffaf bir sınavla gerçekleştirilmiş ve kurum kadrosu nitelikli biçimde genişletilmiştir.
Bu yeni kadronun ağırlıklı olarak görev alması ile  “Şehirler, Yollar, Hikâyeler” adlı oyunun 30 Mayıs 2025’te prömiyeri gerçekleştirildi. Oyunun en dikkat çekici özelliği, 7’den 70’e, hatta Türkçe bilmeyen izleyiciler tarafından bile kolaylıkla anlaşılabilir şekilde hazırlanmış olması. Jacques Lecoq’un fiziksel tiyatroya dayalı pedagojisinden ilhamla geliştirilen yapım, bu yönüyle yalnızca Türkiye’de değil, dünya genelinde de örnekleri az bulunan özel bir tiyatro eseri olma niteliği taşıyor.

İzBBŞT, 2025-2026 sezonuna yönelik hazırlıklarına da tüm hızıyla devam ediyor. Yeni sezonda sahneleyeceği oyunlar arasında dünya tiyatrosunun önemli klasiklerinden ve çağdaş eserlerinden uyarlamalar yer alıyor. “Hepimizin Hikâyesi – Dario Fo Kadın Oyunları”, “Don Kişot”, “Cadı Kazanı”, “Androcles ve Aslan” yeni sezonda seyircilerle buluşturulmak üzere sahne çalışmalarına başlanmış projeler arasında yer alıyor.

İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, hem sanatsal çeşitliliği hem de nitelikli prodüksiyonlarıyla İzmir’i çağdaş tiyatronun önemli merkezlerinden biri haline getirmeye kararlılıkla devam ediyor.

Tüm bu süreçte özveriyle çalışan Danışma Kurulu’na, İzBBŞT ekibine, sanatçılarımıza, teknik ve idari personelimize ve en önemlisi seyircilerimize teşekkür ederiz.