Çin ticaret ateşkesi, askeri amaçlı nadir toprak sorununu çözümsüz bıraktı

Londra'da yenilenen ABD-Çin ticaret ateşkesinin , ulusal güvenliğe ilişkin önemli bir ihracat kısıtlaması alanına dokunulmadan kaldığını, daha kapsamlı bir anlaşmayı tehdit eden çözülmemiş bir anlaşmazlığın varlığını ortaya koyduğunu söyledi.

Pekin, ABD askeri tedarikçilerinin savaş uçakları ve füze sistemleri için ihtiyaç duyduğu bazı özel nadir toprak mıknatısları için ihracat izni vermeyi taahhüt etmedi, dedi kişiler. ABD, askeri uygulamaları da olduğu endişesiyle Çin'in gelişmiş yapay zeka çipleri satın alımlarına ihracat kısıtlamalarını sürdürüyor.

Geçtiğimiz hafta Londra'da yapılan görüşmelerde, Çin'in müzakerecileri, askeri amaçlı nadir toprak mıknatısları üzerindeki ihracat kontrollerinin kaldırılmasındaki ilerlemeyi, ABD'nin Çin'e en gelişmiş AI çiplerinin ihracatına uyguladığı uzun süreli kısıtlamalarla ilişkilendirmiş gibi göründü. Bu, opioid kaçakçılığı, tarife oranları ve Çin'in ticaret fazlasıyla başlayan ancak o zamandan beri ihracat kontrollerine odaklanan ticaret görüşmelerinde yeni bir dönemeç anlamına geliyordu.

Her iki kaynak da, ABD'li yetkililerin ayrıca, geçen ay Cenevre'de kararlaştırılan 10 Ağustos son tarihinden itibaren Çin'e uygulanan mevcut tarifeleri 90 gün daha uzatmayı düşündüklerini belirttiklerini ve bu durumun, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında daha kalıcı bir ticaret anlaşmasının o tarihten önce gerçekleşmesinin olası olmadığını gösterdiğini söyledi.

Londra görüşmeleri hakkında Reuters'a konuşan iki kişi, her iki tarafın da açıklamaları sıkı bir şekilde kontrol etmesi nedeniyle isimlerinin açıklanmamasını talep etti. Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı yorum taleplerine hemen yanıt vermedi. Çin'in Dışişleri ve Ticaret bakanlıkları faksla gelen yorum taleplerine yanıt vermedi.

Başkan Trump, Çarşamba günü Londra'da Amerikalı ve Çinli müzakereciler arasında varılan el sıkışma anlaşmasının "harika bir anlaşma" olduğunu söyledi ve ekledi, "İhtiyacımız olan her şeye sahibiz ve bunu çok iyi kullanacağız. Umarım onlar da öyle yapar."

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ise Çin'e yapay zeka çipi ihracatına yönelik kısıtlamaların, nadir toprak elementlerine erişim karşılığında hafifletilmesi konusunda "bir karşılıklılık" olmayacağını söyledi.

ÇİN BOĞAZI TUTMA

Ancak Çin'in silah sistemleri için ihtiyaç duyulan nadir toprak mıknatısları üzerindeki baskısı potansiyel bir çatışma noktası olmaya devam ediyor.

Çin, nadir toprak elementlerinin küresel üretiminde lider konumda olup, rafinasyon ve işleme konusunda adeta tekel konumundadır.

Geçtiğimiz ay Cenevre'de ikili tarifelerin üç haneli seviyelere düşürülmesi için varılan anlaşma, Pekin'in nisan ayında yürürlüğe giren kritik minerallerin ihracatına yönelik kısıtlamaları nedeniyle sekteye uğramıştı.

Bu durum Trump yönetimini, yarı iletken tasarım yazılımları, Çin yapımı uçaklar için jet motorları ve diğer malların Çin'e gönderilmesini engelleyen ihracat kontrolleriyle yanıt vermeye yöneltti.

Londra görüşmelerinde Çin, şu anda bekleyen on binlerce askeri olmayan ABD üreticisinden nadir toprak ihracat başvurularının onayını hızlandırma sözü verdi, kaynaklardan biri söyledi. Bu lisansların altı aylık bir süresi olacak. Pekin ayrıca güvenilir ABD şirketlerinden lisans onaylarını hızlandırmak için bir "yeşil kanal" kurmayı teklif etti.

İlk sinyaller olumluydu; Çinli nadir toprak mıknatısı üreticisi JL MAG Rare-Earth 300748.SZ , Çarşamba günü ABD'yi de kapsayan ihracat lisansları aldığını söylerken, Çin Ticaret Bakanlığı da ihracat lisansları için bazı "uygun başvuruları" onayladığını doğruladı.

Ancak Çin, askeri uygulamalar için ihtiyaç duyulan ve Londra'da kararlaştırılan hızlı yolun dışında olan samaryum da dahil olmak üzere özel nadir topraklar konusunda taviz vermedi, dedi iki kişi. Otomobil üreticileri ve diğer üreticiler, disprozyum ve terbiyum da dahil olmak üzere diğer nadir toprak mıknatıslarına büyük ölçüde ihtiyaç duyuyor.

BÜYÜK SORUNLAR DEVAM EDİYOR

Londra'daki aceleyle yapılan ticaret toplantısı, Trump ile Çin lideri Xi Jinping arasında geçen hafta yapılan bir görüşmenin ardından gerçekleşti. Trump, ABD'nin Çin'e uygulayacağı tarifelerin %55 olacağını söylerken, Çin, ABD'den %10 oranında vergi almayı kabul etti.

Trump, başlangıçta Çin'e, ABD'ye olan büyük ticaret fazlası ve Pekin'in güçlü opioid fentanil'in ABD'ye akışını durdurmadaki başarısızlığı nedeniyle ceza olarak gümrük vergileri koydu.

Çinli analistler, Cenevre'de kararlaştırılan 10 Ağustos son tarihinden önce daha fazla ilerleme kaydedilmesi olasılığı konusunda kötümser.

Çin Sosyal Bilimler Akademisi Amerikan Araştırmaları Enstitüsü'nde ABD-Çin uzmanı olan Liu Weidong, "Bazı endişelerin geçici olarak karşılıklı olarak uzlaştırılması mümkün ancak temel ticaret dengesizliği sorunu bu zaman diliminde ve muhtemelen Trump'ın kalan döneminde çözülemez" dedi.

Londra görüşmeleri hakkında bilgi sahibi olan kişilerden biri, Ağustos ayındaki son tarihin uzatılmasının Trump yönetimine, Trump'ın ABD mahkemesinde tarifelere karşı devam eden yasal itirazını kaybetmesi durumunda, USTR'nin 301. Bölümü yetkisi altında Çin'e daha yüksek tarifeler koymak için alternatif bir yasal hak iddia etmek üzere daha fazla zaman tanıyabileceğini söyledi.

Brookings Enstitüsü'ne bağlı John L. Thornton Çin Merkezi Direktörü Ryan Hass, çözülemeyen sorunların, Trump yönetiminin Çin ile ticaret gündemini ilerletmede karşılaştığı zorlukları vurguladığını, çünkü Pekin'in nadir toprak elementleri üzerindeki kontrolünün ve bunu Washington'a karşı bir koz olarak kullanma isteğinin bu zorlukları artırdığını söyledi.

Hass, "Trump ekibinin, Trump'ın önceliklerini orantısız bir şekilde karşılayan Çin ile bir daha ticaret anlaşması yapamayacaklarını anlamaları için birkaç yumruk yemeleri gerekti." dedi.

Sözcü