Bosna Hersek Akhisarlı Kardeşleri ile Buluştu

Akhisar’da kutlanan 551. Çağlak Festivali ve Zeytin Şenlikleri kapsamında düzenlenen programlara da katılan ziyaretçiler Mr. Hajrudin, Prof. Dr. Faruk Dalagija, Prof. Dr. Uzeir Bavcic, Dr. Mustafa Dzelilovic, Dr. Lejla Gazic, Mrs. Miada Masic, Mr. Sakib Began, Mr.Nusret Colo, Mrs. İsmeta Began Akhisar’da çok iyi vakit geçirdiklerini belirttiler.

Misafirler ilk olarak Akhisar Belediye Başkanı Salih Hızlı’ yı makamında ziyaret etti. Encümen salonunda misafirleri kabul eden Akhisar Belediye Başkanı Salih Hızlı kardeşlerimiz ile birlikte buluşmaktan büyük mutluluk duyduğunu belirtti.

Aynı gün Akhisar Cumhuriyet Başsavcısı Hasan Aydın ve Ağır Ceza Reisi Muhammet Güney Boşnak misafirleri Adliye Toplantı salonunda kabul etti. Türkiye’deki hukuk sistemi hakkında çeşitli sorular soran misafirlere Başsavcı Aydın ve Ağır Ceza Reisi Güney tüm soruları içtenlikle cevapladılar.

Ziyaretlerin ikinci gününde misafirler Ece Zeytin İşletmelerini ziyaret etti. Ece Zeytinleri Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Gökalp, Gıda Mühendisi Ayla Yavaş, Finansman Müdürü Ali İhsan Teceren tarafından karşılanan misafirlere işletme hakkında kısa bir bilgi verildi. 3 yıldır Bosna Hersek’e ürün verdiklerini belirten Ece Zeytin İşletmeleri Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Gökalp “Boşnak misafirlerimizi burada görmekten büyük mutluluk duyduk. Onları ağırlamak bizlere ayrı bir zevk veriyor” dedi. Öte yandan Yönetim Kurulu Başkanı Gökalp sponsoru olduğu TRT tarafından çekimleri yapılan “Bosna’da Bir Horasan Ereni, Akhisarlı Ayvaz Dede” belgeseli hakkında geniş bilgi verdi.

Heyet Ece Zeytin İşletmelerini 15-30 Haziran 2010 tarihleri arasında düzenlenecek Ayvaz Dede Şenliklerine davet ederken, katkıda bulunup çekilen Ayvaz Dede Belgeseli için teşekkürlerini ilettiler.

Bosna Hersek ziyaretçi heyeti daha sonra Ticaret Borsası Meclis Başkanı Fettah Gürmen’ e ait Ant Zeytinyağı İşletmesinde kahvaltıda buluştu. Kardeşlik köprüsü kurmaktan büyük mutluluk duyduğunu belirten Gürmen tesis hakkında bilgiler verdi. Misafirler aynı gün içerisinde Akhisar Belediyesi Kültür ve sosyal İşler Müdürü Nadir Güven, İl Genel Meclis Üyesi Kefayettin Öz nezaretinde Akhisar’ın tarihi mekanlarına çeşitli geziler düzenledi.

Ziyaretçi ekip İstanbul gezisinin ardından Bosna Hersek’e hareket ederek ayrıldı. Öte yandan Akhisar Belediye meclisinden oluşan heyet Haziran sonu haftasında kutlanacak olan Ayvaz Dede Şenliklerine katılacağı belirtildi.

Saraybosna Şarkiyat Enstitüsü Öğretim Üyesi Dr. Lejla Gazic Akhisarlılara hitaben yaptığı konuşmada “Bosna’ da Akhisar/Prusats şehrinin adına on beşinci yüzyılın ikinci yarısından itibaren yazılı belgelerde rastlanmaktadır. On altıncı yüzyılın başından itibaren ise Macaristan-Türk antlaşmalarında Belgrat ibaresine rastlanmaktadır. Belgrat diğer bir deyişle Biograd, İtalyan belgelerinde ise Castel Bianco olarak geçmektedir. Daha sonra ise Bosna Hersek’de hüküm süren Osmanlı İmparatorluğu zamanında Prusats şehri Akhisar olarak anılmıştır.

Bosna’ da Akhisar/Prusats iki ünlü isimle anılır. Bunlardan birincisi Ayvaz Dede – uzun yıllar geleneksel bir hal almış, efsanevi bir isim; diğeri ise Hasan Kafi Akhisari – on altıncı yüzyılın ikinci yarısı ile on yedinci yüzyılın başında (1544-1616) yaşamış, meşhur bir alim, kadı ve müdderis.

Ayvaz Dede’ nin hayatı ile ilgili fazla bir belge ve kaynak bulunmamaktadır. Halk rivayetine göre o, Fatih Sultan Mehmet ile Akhisar/Prusats’a gelmiş ve orada kalmıştır.

Hasan Kafi Akhisari ise kendi hayatı, eserleri ve ortaya koydukları ile ilgili belgeleri beraberinde getirmiştir. Eserlerini on yedi ayrı bölümde görmek mümkündür; filoloji, İslam Hukuku (fıkıh), ilahiyat, tarih ve politika. Ortaya koyduğu bir çok eser halen Bosna Hersek (Saraybosna, Visoko), Hırvatistan (Zagrep), Türkiye (İstanbul, Konya), Mısır (Kahire) de muhafaza edilirken bir çok ünlü el yazması da Avrupa’ nın Londra, Paris, Berlin, Viyana, Bratislav gibi şehirlerinde korunmaktadır. Kayıt altına alınmış, Hasan Kafi’ ye ait 140 el yazma eser arasından, politika üzerine yazdığı Usul al-Hakim fi Nizam al-Alam adlı Arapça eseri önemli bir yer tutmaktadır ve 28 el yazması mevcuttur. Kafi bu eserini Türkçeye çevirip, Osmanlı Sultanı III. Mehmet’e 1595-1603 yıllarında atfetmiştir. Avrupa’daki bir çok ilim çevresinde ünlenen bu eserin 19. yüzyılda Fransızcaya, 20. yüzyılın başında 1909 yılında Macarcaya, 1911 yılında Almancaya çevrildiği ile ilgili bir takım belgeler mevcuttur. Bosna Hersek ve Türkiye’de yayımlanmış olan ve günümüze kadar gelen Hasan Kafi’ nin tercümeleri halen büyük bir ilgi görmektedir.

Akhisar haricinde Ayvaz Dede ve Hasan Kafi’yi birbirine bağlayan unsura bakmak gerekirse; bir efsaneye göre Ayvaz Dede Akhisar halkına temiz ve şifalı su bulma arayışına girmiştir. Akhisar’da suyun çıkmasını engelleyen bir kayanın dibinde 40 gün boyunca her gün sabah namazı kılmış, Allah’a kayanın yarılıp suyun akması için yakarmıştır. 40 gün sonra kaya ortadan yarılmıştır. Ardından suyun taşınabilmesi için tahtadan borular döşenmiştir. Bu efsanenin anısına kayanın adı Ayvaz Dede kayası olarak anılmakta ve her sene Ayvatovitsa ziyareti düzenlenmektedir.

Döşenen su borularının işlevselliği tam olarak bilinmemekle birlikte, boruların tamiratının Hasan Kafi Akhisari tarafından yapıldığı bilinmektedir. Hasan Kafi bunun yanı sıra Ayvaz Dede’nin mezarına türbe inşa etmiştir. Bu türbe taş, kerpiç, ahşap ve ahşap bir çatıdan inşa edilmiştir. Mezar başında kavuk ve kılış yer almaktadır, üstünde ise herhangi bir yazı bulunmamaktadır. Ancak kendilerine şifa arayan ziyaretçiler tarafından bir miktar zarar görmüştür.

Hasan Kafi Akhisari sadece Prusatslı efsanevi isim Ayvaz Dede’ nin anısını korumakla, su kanalı ve türbe yapmakla kalmamıştır. O, Prusats’ın gelişmesine ciddi katkılarda bulunmuş, cami, medrese, mektep, han ve bunun gibi yapılar inşa ederek, Nevabad adında yeni bir yerleşim yerini ve bunun yanı sıra Prusats’ın bir kültür ve ilim merkezi oluşmasına vesile olmuştur. Hasan Kafi Akhisari kendi inşa ettiği medrese ve mahkemenin altındaki türbede gömülüdür. Dolayısıyla ebedi istirahatgahı da sembolik anlamda kadı ve müdderislik görevleri ile bütünleşmiştir.

Sonuç olarak, bu şehirde yaşamış bu iki farklı ismi andıktan sonra tekrar 17. yüzyıla dönüyoruz. 1660’lı yıllarda bu topraklarda seyahat eden Evliya Çelebi Akhisar için şöyle der; “İnci tanesi kadar güzel bir şehir”. Ve şimdi yıl 2010, Türkiye’deki Akhisar şehrini tanıdığımızda, bu iki inci tanesinin sadece isim olarak değil, güzellikleriyle de bütünleştiğini görüyoruz” dedi.