Cumhurbaşkanlığı seçimi

Gündemdeki önemli konulardan biri de ‘Cumhurbaşkanlığı Seçimi’, daha doğrusu ‘adaylığı’. MHP Genel Başkanı D. Bahçeli, herkesten hatta AKP’den bile önce, “Bizim adayımız R.T. Erdoğan’dır” dedi. Sayın Erdoğan da “Evet adayım” açıklaması yapmak zorunda kaldı.

Adaylık sorunu böyle başladı. Millet ittifakı kendi adayını açıklamadı ama mevcut Cumhurbaşkanı’nın aday olamayacağını iddia ediyor.

Konuya yasalarla açıklık getirelim; Cumhurbaşkanlığı seçimini düzenleyen iki yasa var:

T.C. Anayasası ve 6217 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu (RG: 26/01/2012 tarih ve sayı: 28185).

Anayasa’nın 101. Maddesi şöyle:

“Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir.

Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.”

Anayasamızda bu konu ile ilgili başka bir hüküm mevcut değil, o zaman 6217 sayılı yasaya müracaat ediyoruz. Bu kanunun 3. Madde (2). bendi ise şöyle:

“(2) Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Ancak Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi hâlinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.”

Seçimlerin yenilenmesi ne demek? Önümüzde yaşanmış bir örnek var: Yüksek Seçim Kurulu (YSK), her ne kadar hukuksuz olsa da, en son İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin yenilenmesine karar vermişti. Sonuçta seçim, aynı adaylarla ve aynı seçmen listeleriyle yeniden yapılmıştı, yani yenilenmişti.

Ayrıca Anayasa 101. Madde şöyle bir ifade var:

“Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir.

İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır.

İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir.”

“Yenilenir” ne demek? Seçim yeniden yapılır demek değil mi?

Yasalara göre, üçüncü kez Cumhurbaşkanlığına aday olabilmek sadece Meclis’in ‘seçimlerin yenilenmesi’ kararı vermesi halinde mümkün. Peki TBMM şu anda 2018 Genel ve Cumhurbaşkanlığı seçiminin yenilenmesine karar verebilir mi? Aradan geçen yaklaşık 4,5 yıl sonra seçimleri yenilemek teknik olarak mümkün gözükmüyor. Zaten 2018 seçmen listeleriyle ve o zamanki adaylarla seçimi yenilemek çok saçma olur.

Denebilir ki yasadaki ‘seçimlerin yenilenmesi’ ibaresi aslında ‘erken seçim’ demek, bence değil. Bu yasayı kim yaptı? AKP. Öyle olsaydı oraya ‘erken seçim’ yazarlardı. Ben bu maddeyi; Meclis çoğunluğu ile Cumhurbaşkanlığı’nın ayrı ittifaklardan olması halinde Meclis çoğunluğunu elinde bulunduranlar kısa süre içinde seçimi yenileme (erken seçim değil) kararı alırsa, seçilmiş Cumhurbaşkanı’nın hakkının yenmesine karşı konulmuş bir madde olarak yorumluyorum.

Sonuç olarak, mevcut Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı R.T. Erdoğan 2023 seçimlerinde aday olabilir mi? Mevcut yasalara göre, seçim hangi tarihte yapılırsa yapılsın aday olamaz.

Peki, sayın Erdoğan adaylığını açıkladığına göre, seçim dönemi başladığında YSK’a aday adaylığı müracaatı yaparsa YSK ne karar verir? Bilinmez tabii ki ama ip uçları mevcut: YSK daha önce seçim anında kural değiştirerek mühürsüz oyları geçerli saymıştı. Aynı zarfın içindeki dört oyun üçüncü sayıp, birini şaibeli bulup yenilenmesine karar vermişti. Ayrıca Adalet Bakanı şimdiden AKP Genel Başkanı’nın adaylığının ‘yasal’ olduğunu açıkladı bile. Hatta 2028 seçimlerine de şimdiden ipotek koydu! Onun için YSK’nın bu konudaki kararını çok merak etmiyorum açıkçası.

Peki, seçim ne zaman?

Seçim kanunundaki değişiklikler en erken bir yıl sonra uygulanabildiğine, seçim barajını %7’ye düşüren yasa 31 Mart 2022’de kabul edildiğine ve bu değişikliğe MHP’nin çok ihtiyacı olduğuna göre seçim, en erken 02 Nisan 2023 Pazar günü olabilir.

Mevcut yasalara göre, “Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Seçimi” birlikte ve eğer savaş çıkmazsa! (bir tek savaş halinde ertelenebiliyor) en geç 18 Haziran 2023 Pazar yapılmak zorunda.  

 Sağlıkla kalın.